6 آذر ۱324-جی ایلده آذربایجان قزئتینده تهرانین یاخینلیغیندا یئرله‌شن شیمشک کؤمور معدنی‌نین آذربایجانلی ایشچی‌لری طرفیندن یازیلمیش بیر عریضه درج ائدیلیب. قزئتین ۶۴-جو ساییندا چاپ ائدیلمیش بو عریضه‌ده معدنده ایشله‌ین آذربایجانلی فهله‌لرین گوناهسیزکن بعضی‌لرینین اؤلدورولدویو، ۳۰ فهله‌نین حبس ائدیلدیگی و چوخ سایدا فهله‌لرین دؤیولوب، غارت اولوندوغو یازیلیب. قزئتین ۶۵-جی ساییندا ایسه میر جعفر پیشه‌وری آذربایجان دموکرات فیرقه‌سی طرفیندن بو عریضه‌یه موناسیبت بیلدیریلیب.
۶۴-جو سایدا درج اولونان فهله‌لرین مراجعتینی اتک‌یازی اوخوجولارینا تقدیم ائدیریک.
آذربایجان قزئتی
سایی ۶۴، چرشنبه آخشامی، ۶ آذر ۱۳۲۴-جو ایل
آذربایجانلی‌لاری قتل عام ائدیرلر[1]
آذربایجان دموکرات فیرقه‌سینین مرکزی کومیته‌سی
۳۰۰ نفر آذربایجانلی فهله‌نین و اونلارین ۲۰۰ نفر عائله عضولرینین اورک‌لری داغیدان ناله‌لرینه قولاق آسین. گؤرک نه واختا قدر و نه قدر صبر ائتمه‌یه دؤزه‌جکدیر. دموکرات فیرقه‌سینین تشکیل اولوندوغو واختدان باشلایاراق تبریزده دؤولت ایداره‌لرینین باشچی‌لاری و مسئول‌لاری طرفیندن “شیمشک” معدنی‌نین ۳۰۰ نفر آذربایجانلی فهله‌سینه قارشی شدتلی بیر مخالفت باشلانمیشدیر.
لاکین بیزیم متانتیمیز اونلارین (دؤولت آدام‌لارینین) آلچاق مقصدلرینین یئرینه یئتیریلمه‌سینه مانع اولوردو. نهایت، 1324.8.27-جی ایل تاریخینده سید ضیاءالدینین و مهندس ناصر انشائیانین قولو باغلی نؤکری اولان حسابدارلیغین رئیسی سید علی اکبر طباطبائی‌نین تحریکی ایله شیمشک، درود، دربندسر، میگون و سفیدستان منطقه‌لرینین بوتون اهالیسینه، بیز یازیقلارین اوستونه اودلو سلاح‌لارلا سیلاحلانمیش اینسان‌لار هجوم ائتدیلر. حالبوکی بیزیم هئچ روحوموزون دا بو جریان‌لاردان خبری یوخ ایدی.
بیزدن ۵۰ نفری یارالادیلار و ۳۰ نفریمیزی حبس ائتدیلر. معدنده ایشله‌ین بوتون آذربایجانلی‌لاری قارلی و یاغیشلی بیر هاوادا چؤله آتدیلار. بیر نئچه منزیلی غارت ائتدیلر و بیر ماغازانی دا تالادیلار. فهله‌لرین اشیالاریندان یاخشی اولانی قامچی ایله ال‌لریندن آلدیلار. حبس ائدیلمیشلرین آرواد-اوشاق‌لارینی باشسیز اولدوقلارینا گؤره آغلایا-آغلایا کوچه‌لره قوودولار، ائولرینی غارت ائتدیلر. ۳ گون اونلار نه چؤرک یئدیلر، نه سو ایچدیلر.
بیرجه اونو دئمک لازیم‌دیر کی، علی‌نین اوغلو حسین کربلادا بو قدر موصیبت گؤرمه‌میشدی. اونون بالالارینی اگر ایستیدن قیریردیلارسا، بیزیم بالالار دا سویوقدان تلف اولوردولار. شیمشک‌ده آساییش یاراتماق اوچون گلمیش ژاندارم قوه‌لری یالنیز معدن رئیسی‌نین و حسابدارلیغین رئیسی‌نین امرلرینی یئرینه یئتیریردیلر و بو نامرد عملیاتدا ایشتیراک ائدیب هجوم ائد‌نلره کؤمکلیک گؤستریردیلر.
واللاه، گؤزومله گؤردویوم حادثه‌لری قلمله ایضاح ائتمه‌یه گوجوم چاتمیر. اولا بیلسین کی، تهرانین ایضاحات‌لاری ایله تانیشسینیز، کؤمکسیز فهله‌لر دؤرد آی ایدی کی، معاش آلمیردیلار. اونلار بیر دسته آرواد-اوشاق‌لاری ایله بیرلیکده یوردسوز-یوواسیز تهران کوچه‌لرینده سرگردان گزیشیردیلر. سانکی طبیعت ده بو یازیقلارا قارشی موخالیفتده دورموشدو و اؤز زهرلی اوخ‌لارینی قیش آدی ایله اونلارا سانجیردی.
خلاصه، مسئله بودور:
۱- کؤته‌یی بیز یئمیشیک و ناموسوموزا ائدیلن سؤیوش‌لری ده بیز ائشیتمیشیک. بیزلردن بیر نئچه نفر اؤلومله شرفلنمیشدیر.
۲- تقصیرسیز اولموشوق.
۳- معدندن قووولموشوق.
۴- مال‌لاریمیز، اشیالاریمیز غارت اولونوب.
۵- دؤولت ایداره‌لری طرفیندن بیزه هئچ بیر مرحمت گؤستریلمه‌ییب.
۶- بو موصیبتی تؤره‌دنلردن و فساد یارادان کس‌لردن هئچ کس حبس ائدیلمه‌میشدیر.
۷- بیزلردن ۲۹ نفری «قصر-قاجار» زیندانیندا حبس ائتمیشلر.
۸- بیلیرسینیزمی نه اوچون؟ اونا گؤره کی آذربایجانلیییق و بیزلره تورک دئییرلر.
مگر بیز ایران خالقی دئییلیک‌می؟ بیزیم ده بو تورپاقدا یاشاماق حاقیمیز واردیر. مگر قانوندا بو اؤلکه‌ده بیر طرفلیدیر؟ آخی، هئچ موستملکه‌لرله(مستعمره‌لرله) بئله رفتار ائتمیرلر. اؤلوم بو جور یاشاماقدان داها شرفلیدیر. بس علاجیمیز ندیر؟ کیمه شیکایت ائدک؟ کیم شیکایتیمیزه باخاجاق؟ بیز آذربایجانلی‌لارین هر یئردن اومیدیمیز کسیلیب. اومید یئریمیزی یالنیز آذربایجان دموکرات فیرقه‌سینده گؤروروک. اگر سیزین کمکینیز اولماسا، بیزیم حقوق‌لاریمیز الیمیزدن آلینماقدان علاوه یولداش‌لاریمیز اوزون مدت گؤستریلن سبب‌لره گؤره زیندان‌لاردا قالاجاقلار. دموکرات پارتی‌سی طرفیندن بو باره‌ده بیر تدبیر گؤرولمه‌سینی گؤزله‌ییریک.
شیمشک معدنی‌نین ۳۰۰ نفر آذربایجانلی فهله‌سی و ۲۰۰ نفر عائله عضولری طرفیندن: ستار سرابی، حسین قولو قاراجی‌داغی، حسین میانچی، علی اکبر اردبیلی و محمدعلی مر‌ندی.
————————
1. بو عریضه‌نین اصیل فرماتی فارسجادیر.
