«بیزه قورغوشون گولـله ،اونلارا جانلی یاییم» بو توییتی ایرانین بیر عرب وطنداشی یازیب. اوچ آی اول عرب‌لرین یاشادیغی اهواز و اونا یاخین شهرلرده هورالعظیم باتاقلیق‌لاری و کارون چایی‌نین قوروماسینا گؤره اعتراض آکسییالاری کئچیریلدی. لاکین حاکمیت بونا چوخ سرت رئاکسییا وئردی. آرتیق اعتراض‌لارین اوچونجو گونونده پولیسین اعتراضچی‌لارا آتش آچماغی ۳ عرب وطنداشین اؤلومونه سبب اولدو. حاضیردا اصفهان‌دا زاینده‌رود چایی‌نین قوروماسینا گؤره کئچیریلن آکسییالارا ایسه دؤولت موداخیله ائتمه‌دی، اونلارین طلب‌لرینی آنلاییشلا قارشیلادی. حتی اصفهان‌داکی اعتراض آکسییاسی ایران دؤولت تلویزیونوندا جانلی گؤستریلدی.
توییترده بیر گونئی آذربایجانلی وطنداش ایسه اصفهان‌داکی سون آکسییانی آذربایجان‌دا اورمو گؤلونون قوروماغینا قارشی کئچیریلمیش اعتراض آکسییالاری ایله مقایسه ائدیب. او دئییب «بیزیم ائتدییمیز اعتراضا دیه‌نکله جاواب وئردیکلری حالدا اصفهان‌داکی آکسییانین قارشینی آلماییب هله اونلارا مئیوه شیره‌سی و شیرنیات دا پایلاییرلار». ایل‌لر اول اورمو گؤلونون قوروماسینا اعتراض ائد‌ن وطنداش‌لارین آکسییاسی سرت شکیلده داغیدیلمیشدی.
اورمو گؤلو اعتراض‌لاری، اهواز اعتراض‌لاری و حاضیردا کئچیریلن اصفهان اعتراض‌لارینین اوچو ده عینی مسئله ایله باغلی‌دیر. هر اوچ اعتراض قورویان سو منبع‌لری و سوسوزلوق حاقیندا اولسا دا بو اعتراض‌لارا دؤولت فرقلی یاناشیب. خصوصیله ده سون اصفهان اعتراض‌لارینین تلویزیوندا جانلی گؤستریلمه‌سی سوسیال مئدیادا ایرانین عرب و تورک وطنداش‌لارینین اعتراضینا سبب اولوب. اونلارین هر بیری بو ائدیلنلرین آچیق شکیلده آیری‌سئچکیلیک اولدوغونو قید ائدیبلر.
آذربایجان‌دا باش وئرمیش حرکات: «گلین گئدک آغلایاق، اورمو گؤلون دولدوراق!»
۲۰۱۰-جو ایلین آپرئل آیی‌نین ایکیسینده ایلک دفعه اورمو گؤلونون قوروماسینین جدی پروبلئم اولدوغونو، دؤولتین گؤل ایله باغلی آتدیغی آددیم‌لارین سهو اولدوغونو گؤسترمک مقصدی ایله گؤلون یاخینلیغیندا سیموولیک و تام دینج آکسییا کئچیرمک اوچون توپلاشان اینسان‌لارا پولیس زوراکیلیقلا موداخیله ائدیب. اونلارلا ائکو-فعال ساخلانیلیب پولیس طرفیندن دؤیولدو. بوندان بیر ایل سونرا تبریز و اورمودا باش توتان عینی موضوع‌لو اعتراض آکسییالاری دا پولیس طرفیندن داغیدیلیب، فعال‌لار حبس ائدیلیب، دؤیولوب ایشگه‌نجه گؤروبلر.
۲۷ آوقوست ۲۰۱۱-جی ایلده باش توتموش عینی موضوع‌لو آکسییالارا ایسه مین‌لرله اینسان قاتیلیب. اورمودا آکسییانین باشلادیغی ساعت‌لاردا ۳ مین اعتراضچی‌نین توپلاندیغی قیده آلینیب. چوخ سرت شکیلده داغیدیلان بو اعتراض‌لاردا هبا ائدیلنلرین سایی دقیقلشدیریلمه‌سه ده اینسان حاق‌لاری مونیتورینقینه گؤره یالنیز اورمودا ان آزی ۳۰۰ نفر، ایران‌دا آذربایجان سیاسی محبوس‌لارینین مدافعه‌سی ایجماعینین وئردیگی معلوماتا گؤره ایسه عمومیلیکده ۳ مین نفردن چوخ اعتراضچی حبس ائدیلیب.
کئچیریلن اعتراض آکسییالاری دینج اولسا دا پولیسین سرت موداخیله‌سی شهرلری دؤیوش میدانینا چئویریب. پولیسین سرت موداخیله‌سی تکجه اورمودا ۵۰ نفر اعتراضچی‌نین آغیر یارالانماسینا سبب اولوب. اوخشار حادثه‌لر گؤلون شرقینده یئرله‌شن تبریز و دیگر آذربایجان شهرلرینده ده باش وئریب. ایل‌لر کئچسه ده ایران هله ده گونئی آذربایجانلی وطنداش‌لارینین ایستک‌لرینه، یئرینه یئتیریلمه‌ین عمومی وعدلر، حبس، ایشگنجه و دؤیمکله جاواب وئریر.
اهواز حرکاتی؛ «جان و قانلا سنی خلاص ائده‌جه‌ییک»
۱۰ ایول ۲۰۲۱-جی ایلدن باشلایاراق خوزستان ویلایتی‌نین عربلر یاشایان بؤلگه‌لرینده اکینچی‌لرین اعتراض آکسییالاری باش توتدو. اونلار هورالعظیم (هوویزه) باتاقلیق‌لارینین قورودولماسینا، کارون و دیگر چای‌لارین قارشیسینا سدد چکیلیب سولارینین ایرانین داها چوخ فارس‌لار یاشایان بؤلگه‌لرینه یؤنلدیلمه‌سینه و نتیجه‌ده بؤلگه‌ده سوسوزلوغون یارانماسینا قارشی اعتراض ائدیردیلر.
۱۵ ایولدان اعتباراً آکسییالارا داها دا بؤیودو و اعتراض‌لاری یاتیرماغا گلن تهلوکه‌سیزلیک قوه‌لری ایلک ساعات‌لاردان اعتباراً اعتراضچی‌لارا آتش آچماغا باشلادیلار. اعتراض‌لار عرب‌لرین یاشادیقلاری بوتون بؤلگه‌لرده باش توتدو. ۱۰ گوندن چوخ داوام ائد‌ن اعتراض‌لار نتیجه‌سینده یوزلرله شخص حبس ائدیلدی، ان آز ۷ نفر ایسه دقیق گولـله آتیشی نتیجه‌سینده اؤلدورولدو. عربلر سانکی اونلاری نیین گؤزلدیینی بیله‌رک اولجه‌دن «اهواز سنی جان و قانلا خلاص ائده‌جه‌ییک» شوعارینی سسلندیریردیلر.
اصفهان‌دا دموکراسی یا ایران‌دا ائتنوکراسی؟
اورمو گؤلو حادثه‌لرینده غربی آذربایجان پولیس گوج‌لرینین کوماندیری ساخلانیلانلارین آراسیندا شوبهه‌لی آدام‌لارین اولدوغونو ادعا ائتمیشدی. او هم ده اعتراض ائد‌نلری قانونو پوزماقدا گوناهلاندیریب، اونلارین رئژیم دوشمن‌لرینین سؤزو ایله ایش گؤردوکلرینی دئمیشدی. غربی آذربایجان عدلیه مودیری ایسه اورمو گؤلونون وضعیتینه اعتراض ائد‌نلر آللاها دا اعتراض ائده بیلرلر دئیه‌رک، ائکو-فعال‌لاری دینسیزلیکده گوناهلاندیرمیشدی.
خوزیستان‌دا باش وئرمیش ایول اعتراض‌لاری ایله باغلی ویلایتین کئچمیش جومعه ایمامی اعتراض ائد‌نلری خاریجی شخص‌لر کیمی تانیتدیراراق اونلارین اصلینده سئپاراتچی(تجزیه‌طلب) و الله دوشمنی اولدوقلارینی ادعا ائده‌‌رک، اعتراضچی‌لارا ان آغیر جزانین وئریلمه‌سینی طلب ائتمیشدی.
بونلارین عکسینه حاضیردا داوام ائد‌ن اصفهان حادثه‌لرینی سوروملو قوروم‌لار آنلاییشلا قارشیلاییرلار. بونا انرژی ناظیرین عذرخواهلیغی و حکومت باشچیسی ابراهیم رئیسی‌نین دوست‌یانا مکتوبو اورتاداکی فرقی گؤسترمک اوچون یئترلیدیر. او مکتوبدا اصفهان اهالیسی‌نین غیرتلی و عزتلی اولدوقلارینی بیلدیره‌رک پروبلئمی بیر دفعه‌لیک حل ائده‌جه‌یینی بیلدیریب.
دؤولت ارگان‌لاری ایله یاناشی خاریجده فعالیت گؤسته‌رن فارس مئدیا قوروم‌لاری دا بورادا آیری‌سئچکیلیک ائدیرلر. آذربایجان و اهوازدا باش وئرن حادثه‌لری ایشیقلاندیرمایان بو مئدیا ارگان‌لاری اصفهان‌دا کئچیریلن اعتراض‌لارلا باغلی هر ساعت خبر حاضیرلاییردیلار.
طبیعی کی، هئچ بیر اعتراض آکسییاسی رئپرئسسییا ایله قارشیلانمامالیدیر. وطنداش‌لارین ایفاده آزادلیغی بوتون حال‌لاردا تامین اولونمالیدیر. بونونلا بئله ایران حاکمیتی‌نین عینی موضوع‌لو آکسییالارا بو قدر فرقلی یاناشماسی اؤلکه‌ده آیری‌سئچکیلیگین اولدوغونو ثبوت ائدیر. ایران حاکمیتی فارس اولمایانلارین اطراف موحیط و سو ایله باغلی آکسییالارینی سیاسیلشدیریب رئپرئسسیو داوراندیغی حالدا فارس وطنداش‌لارین اعتراض‌لاری ایله امپاتی قورماغا داوام ائدیر. تأسف کی، بو یاناشما تکجه حاکمیت طرفیندن دئییل، مرکزیتچی موخالیفت ده، فارس اولمایانلارین دینج آکسییالارینا ایکیلی استانداردلا یاناشیر.
