سیاسی ایکیلم (دیلئما، دوگانگی) قارشیسیندا
ائتنیک بؤلونمه‌لرین درین اولدوغو جمعيت‌لرده دئموکراتیکلشمه چوخ واخت برابرلیک و اینکلوزیولیک(قاپساییجیلیق، همه‌شمولی) اوچون اساس یول کیمی تقدیم اولونور. لاکین سئچکی‌لر، سیاسی ایشتیراک و وطنداش حوقوق‌لاری‌نین تامین ائدیلمه‌سی کیمی دئموکراتیک پروسئس‌لر ائتنیک برابرسیزلیک‌لری آرادان قالدیرماق اوچون یئترلیدیرمی؟ دئموکراسی ائتنیک آزلیق‌لار اوچون سیاسی ایشتیراک ایمکان‌لارینی گئنیشلندیرسه ده، ائتنیک برابرسیزلیک‌لر اوزرینده‌کی تأثیری هئچ ده ساده دئییل. بو مقاله‌ده دئموکراتیکلشمه و ائتنیک برابرسیزلیک‌لر آراسینداکی علاقه سوسیولوژیک و سیاسی علم‌لر باخیمیندان آراشدیریلیر و موختلیف جمعيت‌لردن نومونه‌لر تقدیم ائدیلیر.
ائتنیک برابرسیزلیک‌لرین کؤکو
ائتنیک برابرسیزلیک‌لر چوخ واخت تاریخی آیری‌سئچکیلیک و سیستماتیک دیشلاما نتیجه‌سینده فورمالاشیر. دؤولت سیاست‌لری، بیلرکدن و یا بیلمه‌یرکدن، ائتنیک قروپ‌لار آراسیندا گوج، ثروت وقایناق‌لارا چیخیش ساحه‌‌‌سینده‌کی فرق‌لری درینلشدیره بیلر.
مثلا، لاتین آمئریکاسیندا یئرلی خالق‌لار – بولیوی و گواتمالا کیمی اؤلکه‌لرده – اهالی‌نین اهميتلی بیر حیصه‌‌‌سینی تشکیل ائتسه‌لر ده، موستملکه‌چیلیک و دؤولت قوروجولوغو پروسئس‌لری‌نین نتیجه‌سی اولاراق هله ده یوخسوللوق و مارگیناللاشما (حاشیه‌نشینی) ایله اوزله‌شیرلر. ۲۰-جی عصرده بو اؤلکه‌لرده دئموکراتیک رئژیم‌لر قورولسا دا، ائتنیک آزلیق‌لارین ایقتیصادی و سوسیال ساحه‌‌‌لرده اوزلشدیگی برابرسیزلیک‌لر داوام ائدیر.
دئموکراتیکلشمه برابرلیک اوچون آلت کیمی
دئموکراتیکلشمه‌نی دستکله‌ینلر حساب ائدیرلر کی، سیاسی سیستمده ديیشیکلیک‌لر ائتنیک برابرسیزلیک‌لرین حلینده مهم رول اویناییر. اینکلوزیو سیاسی سیستم‌لرده آزلیق‌لار اؤز موقع‌لرینی گوجلندیرمک و آیری‌سئچکیلییه قارشی موباریزه آپارماق اوچون داها چوخ واسیطه‌‌‌لر الده ائدیرلر.
مثلا، جنوبی آفریقادا آپارتاید رئژیمی‌نین سوقوطوندان سونرا دئموکراسییه کئچید قارا اهالییه تام سیاسی حوقوق‌لار قازاندیردی. چوخ‌مدنیتلی دؤولت مدلی و کئچمیش آیری‌سئچیکیلیگی تلافی ائتمه‌یه یؤنلمیش سیاست‌لر نتیجه‌سینده مارگیناللاشمیش (به حاشیه رانده شده) قروپ‌لارین ایجتیماعی و ایقتیصادی وضعيتی یاخشیلاشدی.
عینی شکیلده هندوستاندا مستقلیکدن سونرا تطبیق ائدیلن موثبت آیری‌سئچکیلیک سیاست‌لری و سوسیال اینکلوزیولیک سیاست‌لری آشاغی کاست‌لارین و ائتنیک آزلیق‌لارین حؤکومت و تحصیل سیستمینده داها گئنیش تمثیل اولونماسینا ایمکان یاراتدی.
دئموکراتیکلشمه‌نین محدودیت‌لری
لاکین تکجه دئموکراتیک قوروم‌لارین قورولماسی ائتنیک برابرسیزلیک‌لری تامامیله آرادان قالدیرا بیلمز. تاریخی و قورولوشسال (ساختاری) پروبلئم‌لر یالنیز سئچکی‌لرله و یا حوقوقی اصلاحات‌لارلا حل اولونمور.
بعضی حال‌لاردا، دئموکراتیک سیستم‌لرین قورولماسی ائتنیک گرگینلیک‌لری داها دا آرتیریر. سیاسی علم‌لر ساحه‌‌‌سینده آپاریلان آراشدیرمالار گؤستریر کی، دئموکراتیک قوروم‌لار آزلیق‌لارین سسینی ائشیدیلن ائتسه ده، ائتنیک اساسلی رقابتی و بؤلونمه‌لری گوجلندیره بیلر.
مثلا، بوسنی و هرزگوین‌ده یوگسلاوی‌نین داغیلماسیندان سونرا حیاتا کئچیریلن دئموکراتیکلشمه ائتنیک اساسلی سیاسی سیستمین یارانماسینا سبب اولدو. ۱۹۹۵-جی ایلده ایمضالانان دیتون راضیلاشماسی موحاریبه‌‌‌یه سون قویسا دا، دؤولت قورولوشونو ائتنیک بؤلگولر اوزرینده فورمالاشدیراراق مؤوجود گرگینلیک‌لری داها دا درینلشدیردی.
عراقدا دا اوخشار وضعيت یاشاندی. صدام حسین رئژیمی‌نین دئوریلمه‌سیندن سونرا تطبیق ائدیلن دئموکراتیک سیستم سنی، شیعه و کورد ایجماع‌لاری آراسینداکی تاریخی گرگینلیک‌لری آزالدان دئییل، عکسینه، یئنی موناقیشه‌لره یول آچان بیر مدله چئوریلدی.
ائتنیک برابرسیزلیک‌لرین سوسیال دینامیکاسی
سوسیولوژی یاناشمایا گؤره، ائتنیک برابرسیزلیک‌لر تکجه سیاسی قوروم‌لارلا حل اولوناجاق پروبلئم دئییل، هم ده جمعيتین درین ایجتیماعی قورولوش‌لاری ایله باغلیدیر. دئموکراسی فورمالاشسا بئله، سوسیال هیرارشی‌لر ديیشمه‌دیگی تقدیرده، ائتنیک قروپ‌لار آراسینداکی فرق‌لر داوام ائده بیلر.
مثلا، مالزی‌ده حؤکومت مالای‌لارین ایقتیصادی موقعینی گوجلندیرمک اوچون موختلیف دؤولت پروقرام‌لاری تطبیق ائدیب. لاکین بوتون بو سعی‌لره باخمایاراق، مالای‌لار ایله چین و هندوستان اصیللی آزلیق‌لار آراسینداکی ایقتیصادی فرق‌لر هله ده دوام ائتمکده‌دیر.
بو مسئله‌‌ده سوسیال سرمایه آنلاییشی مهم رول اویناییر. مارگیناللاشمیش ائتنیک قروپ‌لار سوسیال شبکه‌لره چیخیش ایمکان‌لاری‌نین محدود اولماسی و دؤولت قوروم‌لارینا اعتیمادسیزلیق سببیندن اوستون قروپ‌لارلا رقابتده ضعیف قالیرلار. مثلا، فرانسه‌ده آفریقا و عرب منشأ‌لی مهاجیرلر حوقوقی جهتدن تام وطنداش حوقوق‌لارینا مالیک اولسالار دا، مشغوللوق، منزیل و تحصیل ساحه‌‌‌لرینده سیستماتیک آیری‌سئچکیلییه معروض قالیرلار.
دئموکراسی‌دن داها آرتیق ديَیشیکلیک‌لر: کومپلئکس یاناشما
دئموکراتیکلشمه ضروری اولسا دا، ائتنیک برابرسیزلیک‌لرین آرادان قالدیریلماسی اوچون یئترلی دئییل. سیاسی، سوسیال و ایقتیصادی ساحه‌‌‌لرده قورولوشسال (ساختاری) ديیشیکلیک‌لر اولمادان تاریخی عدالتسیزلیک‌لر حل اولونمور.
رواندادا ۱۹۹۴-جو ایل سوی‌قیریمیندان سونرا حؤکومت یالنیز سیاسی اصلاحات‌لارلا کیفایتلنمه‌ییب، عینی زاماندا میللی باریش سیاست‌لری و تحصیل و ایقتیصادی ساحه‌‌‌لرده اینوئستیسییالار(سرمایه‌گذاری‌لر) یولو ایله ائتنیک قروپ‌لار آراسیندا برابرلیگی گوجلندیریب.
آمئریکا بیرلشمیش دؤولت‌لرده ایسه وطنداش حوقوق‌لاری حرکاتی رسمی آیری‌سئچکیلیگی آرادان قالدیرسا دا، آفرو-آمئریکالی‌لار تحصیل، پلیس زوراکیلیغی و منزیل ساحه‌‌‌سینده هله ده درین قورولوشسال پروبلئم‌لرله اوزله‌شیرلر. بو دا گؤستریر کی، دئموکراتیک قوروم‌لار مؤوجود اولسا بئله، ایجتیماعی و ایقتیصادی ديیشیکلیک‌لر اولمادان ائتنیک برابرسیزلیک‌لر داوام ائده بیلر.
دئموکراتیکلشمه و ائتنیک برابرسیزلیک‌لرله موباریزه
دئموکراتیکلشمه ائتنیک برابرسیزلیگین آزالدیلماسی اوچون مهم بیر آلت‌دیر، لاکین تک‌باشینا یئترلی دئییل. حقیقی ديیشیکلیک‌لر یالنیز ایجتیماعی و ایقتیصادی اصلاحات‌لارلا مومکون اولور.
باشقا سؤزله، دئموکراسی ائتنیک آیری‌سئچکیلیگی اوتوماتیک اولاراق آرادان قالدیرمیر، لاکین داها اینکلوزیو و عدالتلی جمعيت‌لر یاراتماق اوچون اساس شرطدیر. اساس مسئله، دئموکراتیک سیستمین ایجتیماعی و ایقتیصادی برابرلیگی گوجلندیره‌جک شکیلده تطبیق اولونماسیدیر.
