بو مقاله، سینتیا وینی طرفیندن ۱۹بهمن ۱۳۹۸-جی ایلده ThoughtCo سایتیندا اینگیلیسجه درج اولونموشدور. اتکیازی ترجومه قروپو ایسه اونو ترجومه ائدیب.
زیگموند فروید ادیپ کومپلئکسی قاورامینی، بیر اوشاغین قارشی جینسدن والدینینین جینسی دیققتی اوچون عینی جینسدن والدینله اینکیشاف ائتدیردیگی رقابتی تصویر ائتمک اوچون ایستیفاده ائتدی. بو فرویدون ان مشهور، لاکین موباحیثهلی فیکیرلریندن بیریدیر. فروید، ادیپ کومپلئکسینی پسیخوسئکسوال اینکیشاف نظرییهسینین بیر حیصهسی کیمی تفروعاتلاندیردی.
منشایی
ادیپ کومپلئکسی ایلک دفعه ۱۸۹۹-جو ایلده فرویدون «یوخولارین یوزومو» (تعبیر خواب) اثرینده تصویر ائدیلمیشدیر، لاکین او، بو کونسئپسییانی ۱۹۱۰-جو ایله قدر آدلاندیرمامیشدیر. کومپلئکس، آدینی سوفوکل-ون «حؤکمدار ادیپ» اثریندهکی باش پئرسوناژین آدیندان آلیب. یونان فاجعهسینده ادیپ کؤرپه ایکن والدینلری طرفیندن ترک ائدیلیر. سونرا یئتکین اولان ادیپ بیلمهدن آتاسینی اؤلدورور و آناسی ایله ائولهنیر. فروید حیسس ائدیردی کی، ادیپین اؤز چتین وضعیتیندن خبرسیز اولماسی اوشاغین خبرسیزلیگی کیمی ایدی، چونکی اوشاغین عکس جینسلی والدینینه قارشی جینسی ایستهیی و عینی جینسلی والدینینه قارشی آقرئسسییا (پرخاشگری) و پاخیللیق حیسلری شعورسوزدور (و بیلمهدن باش وئریر). فروید، کومپلئکس حاقیندا فیکیرلرینی قیزلارا نیسبتا اوغلانلاردا اینکیشاف ائتدیرمکده داها اوغورلو ایدی.
ادیپ کومپلئکسینین اینکیشافی
ادیپ کومپلئکسی فرویدون ۳-۵ یاشلاری آراسیندا باش وئرن پسیخوسئکسوال مرحلهلرینده فالیک مرحلهسینده اینکیشاف ائدیر. بو زامان اوغلان شعورسوز اولاراق آناسینی آرزولاماغا باشلاییر. آنجاق تئزلیکله ایستکلرینه اویغون حرکت ائده بیلمهیهجهیینی اؤیرهنیر. عینی زاماندا آناسیندان گؤردویو سئوگینی آتاسینین دا آلدیغینی آنلاییر و بو وضعیت قیسقانجلیق و رقابته سبب اولور.
اوغلان آتاسینا میدان اوخوماغی خیال ائتسه ده، رئال حیاتدا بونو ائده بیلمهیهجهیینی بیلیر. همچینین، اوغلان آتاسینا قارشی ضددییتلی حیسلری ایله چاشقیندیر، آتاسینا پاخیللیق ائتسه ده، اونو سئویر و اونا احتیاج دویور. بوندان علاوه، اوغلاندا آختالانماق تشویشی یارانیر: آتاسینین اونو دویغولاریندان دولایی جزالاندیرماق اوچون خدیم ائدهجهیی قورخوسو.
ادیپ کومپلئکسینین حللی
اوغلان ادیپ کومپلئکسینی حل ائتمک اوچون بیر سیرا مودافیعه مکانیزملریندن ایستیفاده ائدیر. او، آناسینا قارشی اینسئست (سکس با محارم) حیسلرینی شوورسوزلوغا کؤچورمک اوچون سرکوبدان ایستیفاده ائدیر. او، هم ده آتاسینا قارشی اولان رقابت حیسلرینی باسدیریر و عوضینه اونونلا عینیلهشیر. اوغول آتاسینی نومونه کیمی ساخلایاراق، آرتیق اونونلا دؤیوشمک مجبوریتینده دئییل. عکسینه، اوندان اؤیرهنیر و اونا داها چوخ بنزهییر.
محض بو زامان اوغلاندا سوپراگو، یعنی شخصیتین ویجدانی فورمالاشیر. سوپراگو اوغلانین والدینلرینین و دیگر نفوذلو شخصلرین دَیَرلرینی قبول ائدیر. بو دَیَرلر اوشاغا اویغون اولمایان ایمپولسلاردان(تکانهلردن) و حرکتلردن قورونماق اوچون داخیلی مکانیزم وئریر.
فرویدین اینکیشاف نظریهسینین هر بیر مرحلهسینده اوشاقلار نؤوبتی مرحلهیه کئچمک اوچون مرکزی موناقیشهنی حل ائتملیدیرلر. اگر اوشاق بونو باجارماسا، اوندا ساغلام یئتکین شخصیت فورمالاشمایاجاق. بئلهلیکله، اوغلان فالیک مرحلهسینده ادیپ کومپلئکسینی حل ائتمهلیدیر. بو باش وئرمهسه، یئتکینلیک دؤورونده اوغلان رقابت و سئوگی ساحهلرینده چتینلیکلر یاشایاجاق.
رقابت وضعیتینده، گنج اوغلان آتاسی ایله رقابت تجروبهسینیدهکی ناراحاتلیق و گوناهکارلیق حیسلرینی دیگر کیشیلره ده تطبیق ائده بیلر. سئوگی وضعیتینده، کیشی آناسینا باغلی وضعیته گله بیلر و ایستهمهدن ده اولسا آناسینا اوخشایان اینسانلاری آختارا بیلر.
الکترا کومپلئکسی
فروید کیچیک قیزلار اوچون ده باشقا بیر ادیپ کومپلئکسی تعیین ائدیب. بو دفعه باشقا بیر یونان میفولوژی فیقورونا ایستیناد ائدهرک اونا الکترا کومپلئکسی آدینی وئردی. الکترا کومپلئکسی قیزین پئنیسی(کیشی جینسیت عضوو) اولمادیغینی باشا دوشنده باشلاییر. او، آناسینی گوناهلاندیریر، اونا قارشی اینجیکلیک و پئنیس پاخیللیغی اینکیشاف ائتدیریر. عینی زاماندا قیز آتاسینی سئوگی اوبیئکتی کیمی گؤرمهیه باشلاییر. آتاسینا اولان سئوگیسینی حیاتا کئچیره بیلمهیهجهیینی، آنجاق آناسینین بونو باجاردیغینی اؤیرندیکده اونو قیسقانیر.
نهایتده قیز اینسئست و رقیبلیک حیسلریندن ایمتیناع ائدیر، آنا ایله عینیلهشیر و سوپراگو اینکیشاف ائتدیریر. بونونلا بئله، فرویدون کیچیک اوغلانلاردا ادیپ کومپلئکسینین حللی ایله باغلی گلدیگی نتیجهدن فرقلی اولاراق، کومپلئکسین کیچیک قیزلاردا نییه و نئجه حل اولوندوغوندان امین دئییلدی. فروید حساب ائدیردی کی، بلکه ده کیچیک قیزی والدینلرینین محبتینین ایتیریلمهسی ایله باغلی ناراحاتلیقلار موتیواسییا ائدیر. فروید همچینین قیزین داها ضعیف سوپراگو اینکیشاف ائتدیردیگینه اینانیردی، قیز اوشاغینین کومپلئکسینین حللی کاستراسییا (آختالیق) ناراحاتلیغی کیمی کونکرئت بیر شئیله ایداره اولونمور.
قیز الکترا کومپلئکسینی فالیک مرحلهسینده حل ائده بیلمیرسه، یوخاری یاشلاردا ادیپ کومپلئکسینی حل ائده بیلمهین بیر اوغلان کیمی اوخشار چتینلیکلرله اوزلهشه بیلر. او جملهدن اهمیتلی اینسانلارا گلدیکده آتا طرفینده ایلیشیب قالا بیلر. فروید اونو دا قئید ائتدی کی قیزین پئنیسینین اولمادیغینی بیلنده حیس ائتدیگی مایوسلوق، بؤیوینده کیشیلیک کومپلئکسی ایله نتیجهلنه بیلر. بو، قادینین کیشیلرله یاخینلیقدان قاچماسینا سبب اولا بیلر، چونکی بئله یاخینلیق اونا چاتیشمایان جهتلری خاطیرلادیر. عکسینه، او، حدیندن آرتیق آقرئسیولهشهرک کیشیلرله رقابت آپارماغا و اونلاردان اوستون اولماغا چالیشا دا بیلر.
تنقیدلر و موباحیثهلر
ادیپ کومپلئکسی کونسئپسییاسی وارلیغینی داوام ائتدیرسه ده، ایللر عرضینده اونا قارشی چوخلو تنقیدلر سسلندیریلیب. فرویدون خصوصیله قیزلارداکی ادیپ کومپلئکسی حاقیندا فیکیرلری، ایلک قلمه آلدیغی واختدان چوخ موباحیثهلی ایدی. بیر چوخلاری قیزلارین سئکسواللیغینین اوغلانلاردان فرقلی شکیلده یئتکینلهشه بیلهجهیینی ادعا ائدهرک، سئکسواللیق حاقیندا کیشی آنلاییشینی قیزلارا تطبیق ائتمهیین دوزگون اولمادیغینی دوشونوردو.
دیگرلری فرویدون قادینلارا قارشی غرضلرینین مدنیته اساسلاندیغینی ادعا ائدیردیلر. مثلاً، پسیخوآنالیتیک(روانکاوی) یازیچی کلارا تومپسون، فرویدون پئنیس پاخیللیغینین بیولوژی اساسلی اولماسی فیکرینی تکذیب ائتدی. بونون عوضینه او قیزلارین اوغلانلارا چوخ واخت عینی ایمتیاز و ایمکانلاردان ایستیفاده ائده بیلمهدیکلرینه گؤره حسد آپاردیقلارینا دیققت چکیب. بئلهلیکله، پئنیس پاخیللیغی رئال بیر ایستکدن دئییل، برابر حقوقلار اوچون سیموولیکدیر.
بعضیلری همچینین فرویدون قادینلارین داها آشاغی اخلاقی دَیَرلره باغلی اولدوقلاری فیکیرلرینه اعتراض ائدهرک، بونلارین فرویدون اؤز غرضلرینی عکس ائتدیردیگینی ادعا ائدیردیلر. و اصلینده آراشدیرمالار گؤستردی کی اوغلانلار و قیزلار عینی درجهده گوجلو بیر اخلاق حیسی اینکیشاف ائتدیره بیلرلر.
بوندان علاوه، فروید ادیپ موناقیشهسینین اونیوئرسال اولدوغونو ادعا ائدرکن، مالینووسکی کیمی آنتروپولوقلار نووه عایلهسینین هر مدنیتده ایستاندارد اولمادیغی فیکرینی مودافیعه ائدیبلر. مالینووسکینین تروبریاند آدالاری ایله باغلی آراشدیرماسی آتا و اوغول آراسیندا موناسیبتلرین یاخشی اولدوغونو گؤستردی. عوضینده اوغلانین تربییهچیسی اونون عمیسی اولموشدور. بو حالدا، ادیپ کومپلئکسی فرویدین ایضاح ائتدیگی کیمی باش وئرمهیهجکدیر.
نهایت، فرویدون ادیپ کومپلئکسی حاقیندا فیکیرلرینی تک بیر نومونه، کیچیک هانسین نومونهسی اساسیندا حاضیرلانمیشدیر. نتیجه چیخارماق اوچون یالنیز بیر حادیثهیه ایستیناد ائتمک علمی اساسلارا گؤره سواللار دوغورور. خصوصیله، فرویدون اوبیئکتیولیگی(عینیتی) و معلوماتلارینین اعتبارلیلیغی سوال آلتیندادیر.