مالکیت
مالکیت و مالکیت حقوق‌لاری کاپیتالیست توپلوم‌لار اوچون مرکزی اهمیت داشیییر. کاپیتالیزم کونتئکسده، بو آنلاییش‌لارین بؤیوک اؤلچوده سورغولانمادان قبول ائدیلمه‌سی سببیندن، سوسیولوق‌لار بو مؤوضوع‌لارا چوخ دقت یئتیرمه‌میشلر؛ حالبوکی، سیاسی فلسفه‌چی‌لر و ایقتیصادچی‌لار مالکیتین طبیعتی و منشایی باره‌ده حرارتلی موذاکیره‌لر آپارمیشلار.
خصوصی مالکیتین منشا‌یی‌نین احتیمال کی، ان تأثیرلی معاصر ایضاحی، جان لاک-ین طبیعی حقوق‌لار نظریه‌سیدیر. لاک-ین نظریه‌سینه گؤره، مولک صاحیبی اولماق فردین اطرافینداکی بوتون شئی‌لری ایستیفاده ائتمه حقوقونا اساسلانیر؛ احتیاج‌لارین تامین ائدیلمه‌سی اوچون واجیب ساییلیر و بیر اینسان زحمت صرف ائتدیگی هر شئیه (سونرادان اونا لاقئید یاناشماماق شرطی ایله) صاحیب اولماغا حاق قازانیر. بونا گؤره ده، مالکیتین عدالتلی شکیلده پایلانماسی اوچ معیارا باغلیدیر: احتیاج (بعضی‌لری بونو آرزو کیمی ده آدلاندیریر)، صرف اولونان زحمت (بو، یارادیجی تشبوثکارلیغی دا اؤزونده جمعله‌ییر) و ایستیفاده (بعضی تنقیدچی‌لر بونو ایستیثمار و انباشت کیمی شرح ائدیرلر).
لاک-ین نظرییه‌سی، مالکیتی فردین «اؤز زحمتی ایله بیرلشدیردیگی» بیر شئی کیمی قبول ائتدیگی اوچون، توپلومدا آز سایدا سئچکین شخصین، اکثریتین زحمتی ایله یارانان علاوه دیره ال قویماسی‌نین نه طبیعی، نه ده عدالتلی اولدوغونو دوشونمه‌یه گتیریب چیخاریر. بو، ائرکن معاصر ایستاتوس-کویا (موجود دوروما) قارشی (حتی او اؤزو بو ایستاتوس-کوونو مودافیعه ائتسه ده) پتانسیل بیر میدان اوخوما کیمی قیمتلندیریلیر. فایداچیلیق ایسه، خصوصی مالکیتین و اونون قانون‌لارینین باشقا هئچ بیر منشأ و یا حاقلیلیغا مالیک اولمادیغینی ادعا ائد‌رک بو میدان اوخومایا قارشی چیخمیشدیر؛ یعنی، مالکیت قایدالاری، اینسان‌لارین خوشبختلیگی‌نین آرتماسینا گتیریب چیخاران (اتکیازی: تاریخی) راضیلاشمالارین محصولودور. مثلاً، دیوید هیوم بئله دئییردی کی، بیر شخصین مالکیت الده ائتمه‌سی یالنیز اونون زحمتینه باغلی دئییل، عینی زاماندا بو حقوقون توپلومدا اوزون ایل‌لر عرضینده فورمالاشان تجروبه و راضیلاشمالاردان قایناقلانیر. مؤوجود سیستم، اینسان‌لارین احتیاج‌لارینی آچیق و تاثیرلی شکیلده تامین ائتدیگی اوچون عدالتلی حساب اولونوردو. بو یاناشما یالنیز مالکیتین پایلانماسینا ایضاح گتیرمکله قالماییب، هم ده مؤوجود مالکیتین حاقلی اولدوغونو گؤستردیگی اوچون ۱۹-جو عصرده کلاسیک لیبرالیزم فلسفه‌سی‌نین تملی اولموشدور.
بو مالکیت فلسفه‌سینه قارشی محافیظه‌کار رئاکسییا، فایدا پرینسیپینی عنعنه، تجروبه و میفیک دیرلرله موقاییسه ائدیر. محافیظه‌کارلار مالکیتی نسیل‌لرآراسی اورتاق ثروت کیمی دیرلندیریر و بونون ان باریز نومونه‌سی تورپاق صاحیبی صینفی‌نین داواملیلیغیندا گؤرونور. بورادا تورپاق صاحیبی، یالنیز مالیک اولماقدان چوخ، مؤوجود ایستاتوس-کوونون قورونماسی اوچون عؤهده‌لیک داشیییر و بئله‌لیکله، توپلومون ثابت نیظامینی تامین ائدیر.
اسکاتلندلی سیاسی ایقتیصادچی‌لار – جان میلر، آدام فرگوسن و آدام اسمیت – مالکیت موناسیبت‌لرینی صینیف قورولوشونو دا نظره آلاجاق شکیلده گئنیش شکیلده تحلیل ائتمیشلر. بو یاناشما، کارل مارکسی مالکیتین اهمیتینی وورغولایان ایلک سیستملی سوسیولوژیک آنالیزلردن بیرینی تقدیم ائتمه‌یه یؤنلتدی. مارکسین نظرییه‌سینه گؤره، مالکیت حاکمیتدیر و مالکیتین موختلیف فورمالاری، دؤولت، وطنداش توپلومی و ایدئولوژیدن عبارت اولان اوست‌قورومون (روبنانین) اساسلاندیغی «اجتماعی مؤوجودلوق شرطلری»-نی معین ائدیر(اتکیازی: مارکس-ا گؤره، مالکیت ساده‌جه صاحیبلیک دئییل، عینی زاماندا گوجدور. کیم ایستئحصال واسیطه‌لرینه صاحیبدیرسه، او، دؤولتی، کولتورو و ایدئولوژینی فورمالاشدیریر. یعنی، توپلومون سیاسی و مدنی قورولوشو، ایقتیصادی موناسیبت‌لردن و مالکیتین کیمده اولماسیندان آسیلیدیر.). داها سونرا، مولک صاحیبی صینیف‌لرین صاحیب اولدوقلاری مالکیت نؤع‌لرینه و اونلارین ایستیفاده‌سینه وئردیکلری معنایا گؤره جدی شکیلده فرقلندیگینی قبول ائتمه‌سینه باخمایاراق، ماکس وبر ده «مولک صاحیبی اولماق و اولماماق… بوتون صینفی مؤقع‌لرین اساس خصوصیتیدیر» فیکرینی ایره‌‌لی سورموشدور.
ماکس وبرین بو موشاهیده‌سی، چاغداش سوسیولوگییادا مالکیت مؤوضوعونداکی موذاکیره‌لرین اساس مرکزینی تشکیل ائدیر. بو موذاکیره‌لر، مالکیت ایدئولوژی‌لری و مولک صاحیبی صینفی‌نین ایجتیماعی تشکیلاتلانماسی ایله باغلی دیرلندیرمه‌لر آپارماقدان اوزاقلاشاراق، دقتی مالکیتین ایستئهلاکینا، خصوصیله معین مالکیت نؤع‌لرینین (مثلاً، ائولر، اتوموبیل‌لر، گئییم‌لر) ایجتیماعی موناسیبت‌لری و ایجتیماعی معنالاری فرقلی یول‌لارلا فورمالاشدیرماسینا و ایجتیماعی کیملیک‌لرین اینشاسیندا اوینادیغی رولا یؤنلدیر.
چوخ‌سایلی سوسیولوق‌لار خصوصی مالکیت مسئله‌سینه ماراق گؤسترمیشلر. لاکین، کاپیتالیست اولمایان مالکیت فورمالاری (سیموولیک مالکیت داخیل اولماقلا) اینسان‌شوناس‌لار (و یا مردم‌شناس‌لار) طرفیندن گئنیش شکیلده آراشدیریلمیش، سوسیولوق‌لار ایسه سون زامان‌لاردا آراشدیرمالارینی دؤولت و یا کوللئکتیو مالکیت و میراث کیمی مؤوضوع‌لاری دا احاطه ائد‌جک شکیلده گئنیشلندیرمیشلر.
بو یازی، جورج مارشالین رئداکتورلوغوندا بیر قروپ سوسیولوق طرفیندن یازیلان «سوسیولوژی سؤزلوگو» کیتابی‌نین تورکییه تورکجه‌سینه ترجومه‌سی‌نین 519-521 صحیفه‌‌‌لرینده‌کی کاپیتالیزم تعریفی‌نین اتکیازی سایتی اوچون آذربایجان تورکجه‌سینه ترجومه‌سیدیر. آنکارادا «بیلیم و صنعت» نشرییاتی طرفیندن نشر اولونان بو کیتاب، اینگیلیسجه‌دن تورکیه تورکجه‌سینه عثمان آکینای و دریا کؤمورجو طرفیندن چئوریلمیشدیر.
