۱۹۸۶-جی ایل آپرئلین ۲۶-دا باش وئرمیش چئرنوبیل فاجعه‌سیندن تخمیناً ۳۶ ایل کئچیب. حادثه نتیجه‌سینده اؤلن‌لرین سایی موختلیف منبع‌لره اساساً ۴ میندن ۲۰۰ مینه قدر دییشیر. مین‌لرله اینسانین قطعی اؤلومونه سبب اولان بو فاجعه اوکراینین چرنوبیل شهری یاخینلیغیندا یئرله‌شن چرنوبیل آتوم الکتریک نیروگاهیندا یاشانان پارتلاما نتیجه‌سینده باش وئرمیشدی. یالنیز ۹ گوندن سونرا سؤندوره بیلدیکلری بو پارتلامانین منفی تأثیری تک چرنوبیلده یوخ بوتون دونیادا حیس اولوندو. دونیایا یاییلان اؤلومجول رادییاسیا‌نین نتیجه‌لری هله ده گؤرونمکده‌دیر. بو تیپ حادیثه یئنه ده تکرارلانا بیلر. بو دفعه ارمنستاندا.
متسامور آتوم الکتریک نیروگاهی‌نین پوتئنسیال چرنوبیل اولدوغو دئییلیر. ضعیف قورونما سیستمینه صاحب اولان بو نیروگاهین باغلانماسی‌نین واجیبلیگی باره‌ده بیر چوخ آراشدیرمالار آپاریلیب. آوروپا بیرلیگی بو نیروگاهین مدرن تکنولوژی‌لرله قورونماسینی ایمکانسیز حساب ائدیر و تک چاره‌نین ارمنستان دؤولتی‌نین متسامور نیروگاهینی تام شکیلده باغلاماسی اولدوغونو بیلدیریر.
سووئت حاکمیتی دؤورونده تیکیلن بو نیروگاه هم ده زلزله ایله ده سینانیر. متسامور زلزله‌خیز زونادا یئرلشدیگی اوچون زلزله تهلوکه‌سی ایله اوزله‌شن متسامور شهری ده بیر دفعه بو سببدن تام بوشالدیلیب. بونا باخامایاراق آنی بیر پارتلاییش تک قونشو شهر و بؤلگه‌لرده دئییل عمومیتله بوتون بؤلگه‌ده فاجعه‌یه سبب اولا بیلر.
آوروپا اتفاقی بو نیروگاهین باغلانماسینی ایسته‌سه ده نیروگاه حاضیردا فعالیتینه داوام ائدیر. نیروگاهین پوتئنسیال تهلوکه قایناغی اولماسی ایله یاناشی ضررلی تولانتی‌لاری ایله باغلی دا موباحیثه‌لر وار. بعضی احتیمال‌لارا گؤره متسامور نیروگاهی‌نین توللانتی‌لاری آراز چایینا آخیدیلیر.
ارمنستان نه دئییر؟
ارمنستان دؤولتی متسامور نیروگاهی‌نین اؤلکه‌نین انرژی تأمیناتی اوچون اؤنملی اولدوغونو بیلدیریر. بو آتوم ائلئکتریک نیروگاهی ارمنستانین الکتریک انرژیسی‌نین ۴۰ فایزینی وئریر. بو ایسه موضوع ایله باغلی جاوابده اولان دونیا سوییه‌لی آژانس‌لارین مسئله‌نی آنلاییشلا قبول ائتمه‌لرینه سبب اولور.
محض بونا گؤره آورپا ایتیفاقی ارمنستان دؤولتینه معین بیر مدت وئریب و دفعه‌لرله لازیمی مالییه یاردیملاری دا ائدیب. لاکین بو تدبیرلر تهلوکه‌نین آزالماسینا سبب اولماییب و فعالیت تاریخیندن ۲۰ ایلدن چوخ کئچسه ده بو نیروگاه هله ده فعالیت گؤستریر.
دونیانین ان تهلوکه‌لی نیروگاهی ایله قونشولوق
متسامور نیروگاهی تورکیه ایله سرحددن ۱۲ کیلومتر، آذربایجانلا سرحددن ۷۵ کیلومتر و ایرانلا سرحددن ایسه ۶۰ کیلومتر اوزاقلیقدا یئرله‌شیب. بو ایسه ساعتلی بومبا ایله قونشولوق ائتمک دئمکدیر. تخمیناً چرنوبیل نیروگاهی ایله عینی ایلده ایستیفاده‌یه وئریلمیش متسامور نیروگاهی ۲۰-جی یوزایللیکده فعالیتینی تام شکیلده دایاندیرمالی ایدی. بونا باخمایاراق نیروگاه بو گونه‌دک فعالیت گؤستریر.
تهلوکه قایناغی اولان بو نیروگاهین باغلانماسی دفعه‌لرله طلب ائدیلیب. ۲۰۱۳-جو ایلده ارمنستانلا آوروپا ایتیفاقی آراسیندا ایمضالانان سازیشدن ارمنستان دؤولتی سون آندا واز کئچدی. همین سازیشده بو نیروگاهین باغلاماسی طلب ائدیلیردی. ۲۰۰۸-جی ایلده سئرژ سارکیسیان همین نیروگاهدا یئنی بیر بلوکون تیکیلجه‌یینی دئدی. سونراکی ایل‌لرده ده آوروپا ایتیفاقی‌نین بو طلبی تکرارلانسا دا ارمنستان هله کی بونونلا باغلی بیر آددیم آتماییب.
«نشنال جئوگرافی» ژورنالینا گؤره متسامور دونیانین ان تهلوکه‌لی آتوم الکتریک نیروگاهی‌دیر. آذربایجان و تورکیه دؤولت‌لرینین رسمی‌لری دفعه‌لرله بو نیروگاهین باغلانماسینی طلب ائدیبلر. بو نیروگاهین ضررلی توللانتی‌لاری هم ده گونئی آذربایجاندا اطراف-موحیطله باغلی پروبلئم‌لره سبب اولوب. ایران رسمی‌لری مسئله حاقیندا ارمنستان دؤولتی ایله دانیشیق آپاردیقلارینی بیلدیریبلر. لاکین بوتون دانیشیق‌لار و طلب‌لر نتیجه‌سیز قالیب.
ارمنستاندان گلن هر نوعدن تهلوکه‌یه آچیغیق
1396-جی ایلده آراز چاییندا تخمیناً ۴۰۰۰ بالیق اؤلموشدو. گونئیده یاشایان یئرلی اهالی و چئوره فعال‌لاری بونا ارمنستانین رادیاسییالی توللانتی‌لاری آرازا آخیتماسی‌نین سبب اولدوغونو بیلدیرمیشدیلر. ایران رسمی‌لری ایسه ایلک اولاراق بوتون بونلاری شایعه آدلاندیردیلار.
گونئی آذربایجانین قوزئیله سرحد بویونجا یئرله‌شن شهرلرینین بعضی‌لری ایچمه‌لی سویو آرازدان تامین ائدیرلر. ارمنستانین آرازا بوراخدیغی آغیر زهرلی توللانتی‌لار یاخیداکی بوتون جانلی‌لارین حیاتینی تهدید ائدیر. 1396-جی ایلده موغانین پارساباد و بیله‌سووار شهرلرینین میللت وکیلی اردبیل ویلایتینده سرطان خسته‌لیگی‌نین چوخالماسینی ارمنستانین آرازا بوراخدیغی توللانتی‌لارینین نتیجه‌سی اولدوغونو بیلدیرمیشدی.
آرازین چیرکله‌نمه‌سی هر ایل تکرار اولسا دا، اؤلکه سوییه‌سینده هر هانسی بیر جدی آددیم آتیلمیر. 1398-جی ایلده مرند و جولفا میللت وکیلی محمد حسن‌نژاد بو مسئله‌یه ایرانین خاریجی ایش‌لر ناظیرلیگی‌نین باخمالی اولدوغونو و ایکی اؤلکه آراسینداکی دوستلوق موناسیبت‌لری اولدوغونا گؤره بو مسئله‌نین اونودولدوغونو دئمیشدیر.
متسامور نیروگاهی ایکی‌باشلی تهلوکه قایناغیدیر. بیرینجیسی او هر آن پارتلایا بیلر، ایکینجیسی ایسه اونون توللانتی‌لاری اطرافدا توللانتیدان اذیت چکن اینسان‌لاری یاواش یاواش اؤلدورور. بو کیمی تهلوکه‌یه سس‌سیز قالماق ایسه تهلوکه‌یه دعوت گؤندرمک دئمکدیر.
