تبریزده روایت‌دیر: شاه و مصدق داعواسیندا اصناف و توکانچی‌لارین چوخو ایش یئری و توکان‌لاریندا ایکی عکس ساخلاییرمیش‌لار؛ شاه و مصدقین عکسی. شاه‌چی‌لار گوجلَنَنده شاهین عکسین دیواردان آسیرمیش‌لار، مصدق‌چی‌لر گوجلَنَنده مصدقین. اونلاردان داها فئل اولان‌لار بیر عکس قابی‌نین بیر اوزونه شاه او بیری اوزونه مصدقین عکسین یئرلَشدیره‌رک دیواردان آسیب گوج‌لرین دَییشیلمه‌سی‌ایله عکس قابین بو اوز- او اوزه چئویریرمیش‌لر. یئنه روایت‌دیر: خیابان‌لاردا هر ایکی طرفین آدام‌لاری جماعتی یاخالایاراق سوروشورموش‌لار: شاه‌چی‌سان یا مصدق‌چی؟ ایندی بو یاخالانان یازیق هاردان بیلسین یاخاسینی توتان‌لار شاه‌چی‌دی‌لار یا مصدق‌چی؟ شانسا سیغیناراق بیر جواب وئریرمیش‌لر. بعضی‌لری جواب‌لاری‌نین یاخالایان‌لارین ایسته‌دیگی جواب‌لا اوزلاشمادیغی‌ایچین سؤیولور- دؤیولور بعضی‌لری‌ده جواب‌لاری‌نین یاخالایان‌لارا اویغون گلدیگی اوزوندن قورتولورموش‌لار. بیر گون یئنه یاخالاماق‌لار دوام ائدر کن بیر دسته الی چوماق‌لی قوجا بیر کیشی‌نی یاخالاییب سوروشورلار: شاه‌چی‌سان یوخسا مصدق‌چی؟ یازیق کیشی جوابی‌نین یاخالایان‌لارین ایسته‌دیگی‌ایله اویماماق احتمالی و دؤیولمک قورخوسوندان دئییر: هئچ بیری، من ساده‌جه بیر قورومساغام![1]
بو ایکی سیاسی و توپلومسال حادثه و داورانیش‌لارین شیفره‌سی (رمز) قورخو و قورخودان قورخودور.
قورخو نه‌دیر؟
گؤزوموزون اؤنونده، میلیون‌لارجا انسان باخا باخا هر شئی اولوب بیتیر. آما هر کس اؤزل‌لیک‌له آیدین‌لار اوزون- اوزاق یوروم‌لار، سیاسی و بیلیم‌سَل گؤرونن گؤروش‌لرله هر شئیین خیر اوزونو گؤروب گؤسته‌ره‌رک انشالله «شر»دئییل دئییب اؤنجه اؤزلرینی سونرا بوتون اونلارا مخاطب اولان میلیون‌لارجا انسانی آلدادیب قاندیریرماغا چالیشیرلار آما بونلار هامی‌سی نه‌دن اولور و بوش بوشونا قانان‌لار نه‌دن قانیب بیزی ده قاندیریرلار؟ سیزجه نه‌دن؟
بو دونیادا قورخمایان انسان یوخ‌دور. هر کس قورخار. قورخونون سایکولوژیک و فیزیولوژیک کؤک‌لری وار. اساساً قورخو طبیعتین وجودوموز، جانیمیز و جسمیمیزی چئشیدلی ضررلر و خطرلردن قوروماغا یؤنلَندیرمک‌ایچین یاراتدیغی مکانیزم‌دی. بو بیرئی‌سَل (فردی) قورخودور. کیمی ایلان‌دان قورخار کیمی ایت‌دن و ب…. دوغانین گوج‌لری اؤنونده اؤزونو ضعیف گؤروب و اونلاردان قورخان انسان اؤزونه دایاق دوغااوستو (ماوراء‌الطبیعه) گوج‌لر آختارار و دین دئییلن اینانج بو قورخونون اؤنونده یاردیمجی گوج آختارماق آرزوسوندان دوغولوب و ماراقلی‌سی بو کی ائله بو دین ده توپلوم قوُروجوسو و قوروجوسو اولونجا انسان‌لاری قورخوتماقلا اؤز اطاعتی آلتینا آلماغا چالیشار و بو دؤنه انسان، جین، جهنم، تانری یا تانری‌لار و ب… کیمی دوغااوستو گوج‌لردن قورخماغا باشلار و بورادا قورخونون توپلومسال و ایده‌آل گوجو اورتایا چیخار.
دوغادا (طبیعت‌ده) بیزه ضرر یئتیرن هر بیر شئی، بیزی جانلی‌لار اؤزل‌لیک‌له انسانا ایلک و سون اولان ان بؤیوک قورخو یعنی اؤلومه بیر آددیم یاخینلاشدیراجاق احتمالی‌ایچین قورخمالی‌دیر. حیات‌دا قالماق و یاشاماغا دوام ائتمک انسانین ان بؤیوک ایچ گودوسوندن (غریزه) قایناقلانان ایستَگی و عکسینه اؤلوم انسانین ان بؤیوک ایسته‌مه‌دیگی و سئومه‌دیگی قورخونج شئی‌دیر. بیرئی‌سل قورخونون دا اساس کؤک‌لری بو تضاددادیر. آما بو ایچ گودوسونه گوج گَلَن بیری تاپیلیرسا او انسان کسین هئچ بیر شئی‌دن قورخماز و بئله بیر انسانین گرچکلَشمه‌سی چوخ چتین بیر آرزودور و انسان توپلولوق‌لاری، رئال حیات‌دا گرچکلَشمه‌سی چوخ چتین اولان بو آرزونو تاریخ بویو اوسطوره‌لرده گرچکلَشدیرمیش‌لر و هر قومون و ملتین افسانه‌لر و اوسطوره‌لرینده بئله بیر پئرسوناژلارا راستلاشماق اولور. آنجاق انسان یالنیزلیق‌دان دا قورخار چون کی یالنیز قالدیق‌جا گوجسوزله‌شیر و دوغانین گوج‌لری اؤنونده داها گوج‌سوز و ضعیف حس ائدر اؤزونو و بو یالنیزلیق قورخوسو هر زمان انسانی توپلو یاشاماغا سوق ائتمیش‌دیر و تاریخ، آرکولوژی و بیولوژی کیمی علم‌لر، انسانین تاریخ بویو توپلو یاشاییب و تاریخین هئچ بیر دؤنمینده هئچ بیر جغرافیادا تک یاشایان انسانین اولمادیغین بیزه اثبات ائدیر آما توپلوم اورتایا چیخینجا چئشیدلی قورقولار و قورال‌لار اورتایا چیخیر و تاریخین ان اسکی دؤنم‌لریندن بو گونه اوزانیب گلن بو گونکو اولغونلوغو الده ائتمک‌ایچین مین‌لرجه دَییشیک‌لیک‌لری تجربه ائدن انسان توپلولوق‌لاری، توپلومون دوامی‌ایچین هر زمان بو قورقولار و قورال‌لاری بیرئی‌لره (افراد) منیمسَتمَک مجبوریتینده اولوب و اولاجاق و بو آماجا چاتماق‌ایچین قوللاندیغی آراج‌لاردان (وسیله) بیری «قورخو»دور. توپلوم انسانا آنا کیمی‌دیر. انسان بوتون دوغال (طبیعی) قورخولاردان اونا سیغینیر و او دا بو بالانی قورال‌لار اؤزل‌لیک‌له اؤز ایستَک‌لری و منفعت‌لری اوزره قوردوغو قورال‌لارا اویدورماقایچین باشقا بیچیم‌لرده قورخودور! هر توپلوم اؤزونو قوروماق‌ایچین بیرئی‌لری توپلومسال قورقولار و قورال‌لارا اویدورماق ایستَر و بو یول‌دا چئشیدلی آراج‌لار قو‌للانار و بو آراج‌لاردان بیری قورخودور. هر نه قدر بیرئی‌له توپلومولون ایستَک‌لری و منفعت‌لری اوزلاشماییب قارشی قارشی‌یا اولورسا، توپلوم بیرئی‌لری اؤز یولونا گتیرمَک‌ایچین داها چوخ قورخوتماق‌دان یارارلانار و ائله اونا گؤره ده توپلومون قورال‌لارینا اویمایان انسان‌لار داها چوخ قورخارلار و هر زمان بیر فوبیا (توهم اوزوندن یارانان قورخو) و پانیک ایچینده یاشارلار. بئله بیر دوروم‌دا توپلوم بیرئی‌لری قورخوتماقلا اؤزونه اویغون تربیت ائدر و قورال‌لار و قورقولاری پوزماغا قالخیشان‌لارین عصیانین داها چوخ قورخوتماقلا یاتیردار. عینی آتا آنالار اوشاق‌لاری عائله قورال‌لارینا اویدورماقایچین قورخوتدوق‌لاری کیمی. بو قورخو توپلومسال (اجتماعی) قورخودور. البته بوتون بونلاردا توپلوم دئدیگیمیزده، ایلک گوندن بو گونه قدر توپلومو اداره و تمثیل ائدن گوج و اقتداردیر مقصد. بیلدیگیمیز کیمی اوزون زمان‌دان بری بو یؤنَتیجی (اداره ائدن) گوج و اقتدارا «دولت» یا «حکومت» دئییلیر. حکومت نه قدر توپلومون آزینی و کیچیک بؤلومونو تمثیل ائدرسه، او قدر چوخ تمثیل ائتمه‌دیگی چوخونلوق و بؤیوک بؤلوم‌دن قورخار و اونلاری تابع ائتمه‌یه قورخوتماق‌دان یارارلانار و عکسینه؛ نه قدر توپلومون چوخونو و بؤیوک بؤلومونو تمثیل ائدرسه تمثیل ائتمه‌دیگی آزینلیق و کیچیک بؤلوم‌دن آز قورخاراق قورخوتماغا دا آز احتیاج دویار.
ایلک گوندن بو گونه قدر توپلومسال قورخو قوللانیلیب قوللانیلماق‌دادیر آما توپلوم‌دان توپلوما بو توپلومسال قورخونون نوعو و قدری فرقلی‌دیر. انسان توپلولوق‌لاری گلیشدیکجه گوج و ثروت پایلاشماسی و توپلوم‌دا یاشایان انسان‌لارین هر گون داها چوخو اؤز توپلومونو اداره ائتمک و اونون منفعت‌لرینده اورتاق (شریک) اولماسی، توپلومون داها چوخونو تمثیل ائدن حکومتین اؤزونو قوروماق‌ایچین توپلومسال قورخونو بیر آراج کیمی قوللانماسی آزالیب آزالماق‌دادیر و بو اوزدن ایندی بیزیم دوشونجه و بیلیم دولو عصریمیزده داها چوخ گئری قالمیش توپلوم‌لار بیرئی‌لری قورخو ایله قورال‌لار و قورقولارا اویدورماق پئشینده‌دیرلر.
البته دولت یا حکومت دئدیگیمیز توپلومو اداره ائدن گوج و اقتدار مرکزی، هر زمان داها چوخ گوجو اوستون اولان قوروپ‌لار و طبقه‌لرین چیخارلار و منفعت‌لری اساسیندا قورولموشدور. یعنی توپلومسال قورال‌لار و قورقولار توپلوم‌دا یاشایان بوتون انسان‌لارین منفعت‌لر، ایستَک‌لر و دوروم‌لارین گؤز اؤنونه آلاراق یارانمامیش‌دیر. بو ایش اولاسی(ممکن)دئییل. حتی دموکراتیک دئدیگیمیز انسان حق‌لرینه سایغی گؤسته‌رن اؤلکه‌لرده ده «چوخونلوق» اوسطوره‌سی حاکم اولاراق، قورقولار و قورال‌لار بو چوخونلوق دئییلن بؤلومون ایستَگی‌ایله قوُرولوب قورونور یا دَییشیلیر و اونلاردا دا داها چوخ گوج اؤزل‌لیک‌له اقتصادی گوجو اوستون اولان طبقه‌لر و قوروپ‌لار اؤنجه اؤز منفعت‌لری سونرا اونلارا رأی وئرن چوخونلوغون ایستَک‌لر و منفعت‌لرین نظره آلیرلار اؤزل‌لیک‌له بو دموکراتیک اؤلکه‌لرین اقتصادی سیستمی کاپیتالیسم‌دیر (سرمایه‌داری) و سرمایه انسان دونیاسی و توپلومونون ان قورخاق وارلیغی اولدوغو ایچین طبیعی کی اؤز حاکمیتینی قوروماغا «قورخو» یاراتماق مجبوریتینده اولاجاق آما دوشونورلر (متفکر) و آیدین‌لارین اؤزل‌لیک‌له فیلسوف‌لارین نئچه یوز ایل‌لیک گرچک‌دن «مجاهده» دئیه‌بیله‌جَگَیمیز چالیشمالاری نتیجه‌سینده، انسان حق‌لری دوشونجه‌سی اساسیندا قبول ائدیلیب یئرله‌شن ایکی اؤنملی قورال بیر طرف‌دن بو ان قورخاق و ان قورخونج گوج قایناغی‌نین منفعت‌لرینی گارانتی‌یه آلیب و دیگر طرف‌دن ده خلق‌لرین حقوقونو بو «سرمایه»نین اؤنونده قورویور. بو ایکی قورال؛ قانون و آزادلیق‌دیر.
توپلومون قورقولار و قورال‌لاری انسانین دوشونجه‌لر و ایستَک‌لریندن نه قدر اوزاق اولورسا، بیر او قدر انسان یاشادیغی توپلوم‌دان اؤزگه‌لشمه‌یه اوز قویار و بو اؤزگه‌لشمه گئتدیکجه درین‌له‌شر. بو توپلوم‌دان اؤزگه‌لَشمک و یابانجی‌لاشماق‌دا توپلومسال قورخونون اؤنملی رولو وار. اؤز توپلوموندان یابانجی (بیگانه) اولان انسان هر زمان استرس ایچینده یاشار و بو استرس سونوندا بؤیوک بیر فوبیایا دؤنوشر. اؤز توپلوموندان یابانجی‌لاشمیش انسان توپلومو تمثیل ائدن هر بیر شئی اؤزل‌لیک‌له حکومته باغلی اولان هر کس و هر شئی‌دن چکینیب دیسکینیب قورخار و عادی بیر ایش‌ایچین عادی بیر اداره‌یه گئدنده بئله ایشی‌نین دویون دوشه‌جه‌یی و اداره آدام‌لاری‌نین مذاکره دیلی‌نی بیلمه‌یه‌جَگیندن قورخار. هامی‌سیندان داها چوخ مأمور و پلیس‌دن قورخار. اؤرنک‌ایچین تلویزیون‌لاردا گلیشمیش اؤلکه‌لرده توپلومسال اعتراض‌لار اوزره خیابان‌لارا چیخان انسان‌لارلا پلیس آراسینداکی ایلگی و داورانیش‌لارا دقت‌له باخیب بیزیم توپلوم‌دا اولان پلیس قورخوسو ایله مقایسه ائدر کن بو قورخونون آنلامین داها یاخشی باشا دوشوب بو سؤزون نه قدر دوغرو اولدوغونو تخمین ائده‌بیله‌ریک. گلیشمیش اؤلکه‌لرده انسان پلیس گؤرنده امنیت حس ائدر و بیزیم اؤلکه کیمی اؤلکه‌لرده قورخو. البته بیزیم اؤلکه‌ده همن قورخویا امنیت دئییلیر و او اوزدن هر بیر ایش باشیندا اولان کیمسه‌نین یانیندا بیر نئچه کلمه انتقاد سؤزو گئدینجه تئز باشلاییر خطابه اوخوماغا کی؛ باخین قونشو مملکت‌لره گؤرون نه خبردی! و اؤلکه‌میزده اولان امنیتین قدرینی بیلین! بیزیم ده جوابیمیز البته قورخماییب دئیه‌بیلسک بودور؛ آما قارداشیم بو امنیت‌دئییل بو تام سایکولوژی پوزوقلوغو و قورخودان سوسماق‌دیر و بو قورخو تؤکولونجه گؤره‌جک‌سیز بو اؤلکه‌ده امنیت دئیه بیر شئی یوخ! امنیت بو آنلام‌دا اولورسا مزارلیق‌لار دونیانین ان امنیت‌لی یئرلَری‌دیرلر! امنیتین دَیَری سوسقونلوق و سس‌سیزلیک‌دئییل، قارشی‌سیندا اولان آزادلیغین قدری‌ایله اؤلچولور.
ایندی تورکیه‌نین مک کارتی‌سی (مک کارتی ۱۹۴۷دن ۱۹۵۷یه قدر آمریکانین سنا مجلسینده ویسکانسین ایالتی‌نین سناتورو اولاراق ۱۹۵۰ دن سونرا آمریکادا بؤیوک بیر کومونیسم فوبیا پروپاگانداسی باشلادی. او بوتون اؤزونه و پارتی‌سینه دوشمان گؤردوگو مخالف و منتقد شخص‌لر و دَرنَک‌لری کومونیسم تهدیدی آدلاندیراراق نظارت آلتینا آلماغی اؤنه‌ریب اذیته سالمیشدی. اردوغانین سیاسی داورانیشی اؤزل‌لیک‌له کودتادان (۲۰۱۶) سونراکی فئتو پروپاگانداسی بیر نوع مک کارتیسم‌دی آما داها شدت‌لی و داها قورخونج) هَمَن قورقونو قورماق ایسته‌ییر و بوتون سؤزلرینده باغیراراق «استقرار»، «استقرار»، «استقرار» دئییر. اونون دئدیگی بو «استقرار» هَمَن بیزده «امنیت» دئییلن شئی‌دیر. ملتی قورخو ایله سوسدوراراق آدینی استقرار قویماق و هَمَن استقرار بهانه‌سی‌ایله، گرچک امنیتین اساس تَمَلی و انسان حق‌لری‌نین قایناغی اولان «آزادلیق»ی بالتالاماق! البته بونلار هامی‌سی دموکراتیک سئچگی‌ایله (انتخابات) ملت طرفیندن سئچیلمیش اولان بیر دولت الی‌ایله اجرایا کئچیر بس ملتین اؤز ایسته‌دیگی شئی‌لردیر آما بورادا یئنه بؤیوک بیر سورون (مسئله) وار؛ بو دموکراسی دوشونجه و سئچه‌نک (گزینه، فرصت انتخاب) دموکراسی‌سی‌دئییل، سایی دموکراسی‌سی‌دیر. گرچک دموکراسی‌دا انسان‌لار اؤز دوشونجه‌لری و ایستَک‌لری اوزره درنک‌لر، انجمن‌لر، درگی‌لر و اونلارا بَنزَر توپلومسال قورقولار قورارلار. بو توپلومسال قورقولار اورتاق منافع و دوشونجه‌لری اولان انسان‌لاری بیرلشدیریب بیلگی‌لَندیره‌رک توپلومون اداره‌سی و سیاسی- اقتصادی قایناقلاریندا اولان پای‌لارینی اونلارا قازاندیرارلار. بو دموکراسی‌ده انسان تک و یالنیزدئییل بلکی آزادلیق‌لا قورولان توپلومسال قورقولار و درنک‌لرده بیر اویه (عضو) و اورتاق اولاراق اؤزونو بو سبب‌دن گوجلو و تأثیرلی حس ائدر چون کی حقینی و سهمینی آلابیله‌جک اولان بیر گوج و اقتدار قایناغینا باغلی‌دیر آما اردوغان کیمی باشقان‌لارین ایسته‌دیگی دموکراسی تام باشقادیر (بورادا دموکراسی‌ایله جمهوریتین فرقی سؤز قونوسو اولابیلر. جمهوریت دموکراسی‌نین ان ایده‌آل مدلی‌دیر آما هر دموکراسی جمهوریت‌دئییل. جمهوریت‌ده انسان فضیلت، دوشونجه، سئچیم قابلیتی و حقی اولان آزاد شهروند و وطنداش اولاراق بو حقیندن سون درجه‌سینه قدر فایدالانیر آما دموکراسی‌لرین بیر چوخوندا انسان ساده‌جه شعورسوز بیر ابزار اولاراق سیستماتیک بیر یؤنَتیم‌له بلیرلنمیش شخص‌لر یا چته‌لرین حکومتینه مشروعیت قازاندیرماق‌ایچین قوللانیلان رأس ساییلیر و وظیفه‌سی محدود سئچه‌نک‌لرین ایچیندن بیری‌نین آدینی یازیب صاندیغا سالماق‌دیر). بو نوع دموکراسی‌دا انسانین دَیَری اراده و دوشونجه‌سینه گؤره‌دئییل سایی‌سینا گؤره‌دیر. یعنی هر انسان رأی قایناغی اولاراق ساده‌جه صاندیغا رأی سالدیغینا گؤره و سئچیلن یا سئچیلن‌لرین رأیی و حکومتین مشروعیتین چوخالتدیغی‌ایچین دَیَرلی‌دیر. ت.س. الیوت یوز ایل بوندان قاباق آمریکا و انگلیس‌ده بو نوع دموکراسی‌نین حاکم اولدوغوندان دانیشاراق اوندان نفرت ائدیردی آما ایندی تورکیه‌ده بیرآز و بیزده ده تام اولاراق بئله بیر دموکراسی اورتایا چیخماق‌دادیر. بو دموکراسی‌دا دوشونجه و اراده آزادلیغی‌دئییل ساده‌جه حکومتین «صلاحیت» وئردیگی آدای‌لاردان (کاندیدا، نامزد) بیرینی سئچمک آزادلیغی وار. بو دموکراسی‌دا چوخلو سئچگی وار آما ملتین سئچه‌جک اولدوغو سئچهنک‌لر(گزینه) آراسیندا چوخ فرق یوخ و بعضاً فرق‌لی شخص یا پارتی‌لر اولسا دا اونلارین هئچ زمان سئچیله‌جک شانسی اولمادیغینا گؤره، اونلارا رأی وئرن‌لر ده گئت گئده گوجو و سئچیلمک شانسی داها چوخ اولانا مئیل ائدرلر.
بو دموکراسی‌دا انسان‌لار «تَک» و «یالنیز» بیر عنصرا چئوریلیرلر. درنک‌لر، سیاسی پارتی‌لر (احزاب)، درگی‌لر و اونلارا بَنزَر توپلومسال قورقولار «امنیت» و «اتحاد»ی خطره سالدیق‌لاری‌ایچین اورتادان قالدیرمالی ساییلیرلار و بو هدفه چاتماغا دا هر گون بیر بهانه اورتایا چیخیر؛ بیر گون تروریسم، بیر گون ارگنه‌قون داعواسی، بیر گون آوروپا تهدیدی، بیر گون روس تهدیدی، بیر گون کورد خطری، بیر گون فئتو فوبیاسی و…. سونوندا انسان‌لاری بیر آرایا گتیریب توپلومسال کیملیک و گوج وئرن قایناق‌لار محو اولونور و بیری بیریندن اوزاق و یابانجی یاشایان حتی بیری بیرینه گوونمک‌دن (اعتماد) قورخان یالنیز انسان‌لار بوتون بو قورخولاردان قورتولماق‌ایچین بونلارین هامی‌سیندان داها قورخونج و هامی‌سینا غالب گله‌بیلن بیر پارتی یوخسا بیر جمهور باشقانینا رأی وئریرلر و اونلارین هامی‌سی‌نین یئرینه ساده‌جه بو سئچدیک‌لری حکومت‌دن قورخورلار! بو قورخو شرفی‌نین ان یوکسک درجه‌سی قورخودان رأی وئرمک‌دیر! گرچک‌دن دونیانین توپلومسال ساحه‌سی اؤزل‌لیک‌له سیاست آلانیندا ان آجی طنز بودور؛ قورخودان رأی وئرمک! و بو آجی گرچک دونیانین چوخ بیر یئرینده وار و هئچ بیر یئرینده اولماسا دا بیزده وار؛ رأی وئریرم سیجیلیم مؤهورلَنسین، دئییرلر رأی وئرمه‌یه‌نین یارانه‌سین کَسَه‌جک‌لر، ایشه یازمایاجاق‌لا و… بوندان داها محتشم دموکراسی اولابیلر می؟ قورخونون بو مرحله‌سینه واران انسان توپلومسال قورخودان داها اوستون بیر قورخویا وارمیش‌ردیر دئمک؛ قورخونون ان درین، ان یوکسک و عینی زمان‌دا ان گیزلین درجه‌سی اولان: قورخودان قورخو. ۲۰۱۶.
البته بو یازینی ۲۰۱۶دا تورکیه‌ده و باش وئرن کودتا و اوندان سونراکی سئویم‌سیز گئدیشات اثناسیندا یازمیشام و ایندی باخیشیم تورکیه‌نین دورومو و اردوغانین داورانیشینا بیر قدر دَییشیلیب. حس ائدیرم آرتیق یوموشالیب و ملتین اراده‌سینه باش اَیمک افتخارینا نائل اولاجاق و بو سورَج تورکیه‌نین سون بلدیه سئچگی‌لریندن سونرا رسماً باشلانیب. بو سئچیم‌لرده اردوغانین پارتی‌سی AKP (AK parti) تورکیه‌نین ان بؤیوک و ان تأثیرلی اوچ بؤیوک شهری یعنی استانبول، آنکارا و ازمیرده بلدیه‌لری ال‌دن وئریب گوج و اقتدار پایلاشماق گرچَگینی قبول ائده‌رک اونا باش اَیدی. بونو بیر باشلانیش بیلمَک اولار اردوغان و AKP نین استبدادان اوزاقلاشماسینا. ۲۰۲۰
[1] . البته بو ایکینجی روایت شاه و مصدق داعواسینادئییل باشقا بیر داعوایا مربوط‌دور آما بیز او ایکی آدامین داعواسیندان سؤز آچماق‌دان قورخاراق اونلارین آدی‌نین یئرینه شاه و مصدق آدین قویدوق انشالله اؤزونوز آختاریب تاپارسیز هانسی داعوادیر مقصد. (شریعتمداری- خمینی داعواسی).
