شاعیرلر مقبره‌سی آدی وئریلن یئر اصلینده تبریزین سیرخاب قبرستانلیغی‌دیر. بورادا ۴۰۰دن چوخ تانینمیش شاعیر دفن ائدیلیب. مقبره‌الشعرا داها چوخ شهریارین آدی ایله تانینسا دا اصلینده خاقانی شیروانی، تبریزلی قطران، ظهیر فاریابی، ثقه‌السلام کیمی بیر چوخ باشقا بؤیوک شخصین ده مزاریدیر. تبریزین دیگر تاریخی قبریستانلیق‌لاری کیمی سیرخاب قبریستالیغی دا طبیعی و غیر-طبیعی عامل‌لر نتیجه‌سینده داغیلیب. تبریزلی آراشدیرماچی رضا همراز دئییر کی[1] حاضیردا شاعیرلر مقبره‌سی آدی وئریلن بو کومپلئکسین و اورادا تیکیلن آبیده‌نین سیرخاب قبریستانلیغی ایله علاقه‌سی یوخدور و قبریستانلیق دا کئچمیشده بورادان آرالی اولوب. او هم ده دئییب کی تبریز شهرینده اولان بیر چوخ تاریخی قبریستانلیق طبیعی عامل‌لرله یاناشی سوروملو قوروم‌لارین دا اونلارا قیدسیز یاناشماسینین نتیجه‌سینده محو اولوبلار. بوگون شاعیرلر مقبره‌سی آدییلا تانینان یئر، تخمیناً قبریستانلیق ساحه‌سینده یارادیلمیش بیر تاریخی-کولتورل کومپلئکس‌دیر. سؤزو گئدن آبیده ایسه 1350-جی ایلده اؤلکه سوییه‌سینده کئچیریلمیش معمارلیق موسابیقه‌سینده سئچیله‌رک تیکیلیب.
۵۰ ایلدیر تاماملانمایان لاییحه
همین موسابیقه‌دن بیر ایل سونرا تبریز شاعیرلر مقبره‌سی کومپلئکسی تیکیلمه‌یه باشلاییب. ایشین سونا چاتماسی 1357-جی ایل اینقیلابی سونراسینا قالدی. 1367-جی ایلده م.ح.شهریار وفات ائد‌نده بو قبریستانلیقدا دفن ائدیلدی و کومپلئکسین آچیلیشی دا همین ایلده اولدو. ۱۴ ایل سونرا ارشاد و فرهنگ ناظرلیگی شاعیرلر مقبره‌سینین یئنیدن برپا ائدیلمه‌سینین واجیب اولدوغونو قید ائتدی[2]. 1383-جی ایلده شرقی آذربایجان استانی‌نین والیسی محمدعلی سبحان‌الهی شاعیرلر مقبره‌سی کومپلئکسینین گئنیشلنمه‌سی و تاماملانماسی گرکدیگینی سؤیله‌ییر[3] و او ایلدن اعتباراً یئنیدن‌قورما لاییحه‌سینه باشلاییرلار. بوندان ایکی ایل سونرا، یعنی 1385-جی ایلده دؤولت هئیتی ارشاد و فرهنگ ناظیرلیگینه تبریز شاعیرلر مقبره‌سی لاییحه‌سینه اؤزل بودجه ردیفی یارانماسینی امر ائدیب[4]. بو ایسه ایشین گئدیشاتینین سرعتلنمه‌سی دئمک ایدی. همین ایلده تبریز میللت وکیلی رضا رحمانی شاعیرلر مقبره‌سی لاییحه‌سی ۳۳ ایلدیر کی تاماملانا بیلمیر دئمیشدی[5]. او هم ده بو لاییحه‌نین اؤلکه سوییه‌سینده گئجیکدیریلمیش ایش‌لر ایچینده رکورد صاحیبی اولماسینی دا بیلدیرمیشدی. سؤزو گئدن بودجه شاعیرلر مقبره‌سینه آیریلمیر و لاییحه بیر ایل ده اولدوغو کیمی قالیر. 1386-جی ایلین آذر آییندا بیر باشقا تبریز میللت وکیلی تاج‌الدینی بو حاقدا ارشاد و فرهنگ ناظیرلیگیندن آچیقلاما ایسته‌ییر[6] آنجاق هئچ بیر سونوج آلینمیر. 1388-جی ایلین خرداد آییندا بو کومپلئکس میللی اثرلر فهرستینه علاوه ائدیلیر[7]. اما بو بئله ایشین سرعتینه تأثیر ائتمیر. 1394-جی ایلده شاعیرلر مقبره‌سی یاخینلیغیندا اوجا تیکیلی‌لرین تیکیلمه‌سی قاداغان ائدیلیر[8]. لاکین بو قاداغا دا ایشه یارامیر. حاضیردا همین اطرافدا بیر نئچه اوجا تیکیلی ده گؤزه دییر. 1395-جی ایلده شاعیرلر مقبره‌سینین قاجار موزه‌سینه، داها سونرا ایسه تبریز بازارینا قوشولاجاغی دئییلدی[9]. ۲۰۱۸-جی ایلده تبریز ایسلام دونیاسینین توریزم پایتختی سئچیلنده یاریم قالمیش لاییحه‌لرین یئکونلاشاجاغی گونده‌مه گلدی. آنجاق1399-جی ایلده تبریز ارشاد و فرهنگ مدیری بودجه‌دن آیریلان خیردا مبلغ‌لرله بو لاییحه‌نین سونا چاتمایاجاغینی بیلدیریب[10]. قید ائتمک لازیم‌دیر کی تبریز شاعیرلر مقبره‌سی خبرلری عموما معین تاریخ‌لره عاییددیر. ایران‌دا ۴ ایلدن بیر کئچیریلن پرئزدئنتلیک سئچکی‌لری عرفه‌لرینده وعده‌لر بازاری قیزغینلاشیر. شاعیرلر مقبرهیسی ایسه بونون ان باریز اؤرنک‌لریندن ساییلیر. الده اولان معلوماتا اساساً بو کومپلئکسین اؤلکه سوییه‌سینده گونده‌مه گلمه‌سینین سئچکی‌لرله سیخ باغلیلیغی واردیر. سئچکی‌لر یاخینلاشدیقجا بو کوپلئکس اؤنمسه‌نیلیر، آنجاق سئچکی‌لردن سونرا ۴ ایللیک غفلته اوغراییر. یئنیجه ایشه باشلایان پرئزدئنت‌لر ایسه سیرا ایله بو حاقدا دانیشیبلار، لاکین ۵۰ ایللیک بو لاییحه تاماملانا بیلمیر.
یئرآلتی شهردن ایشاره‌لر
شاعیرلر مقبره‌سینین اراضیسینده آپاریلان قازینتی‌لاردا تاریخی اثرلر کشف اولونوب. داها اول‌لر گؤی مسجد یاخینلیغیندا آپاریلان قازینتی‌لاردا دا یئرآلتی شهر تاپیلدیغی دئییلمیشدی. تاریخی روایت‌لره گؤره ۱۸-جی یوزایللیکده باش وئرن زلزله نتیجه‌سینده تبریز شهری بوتونلوکله یئرین آلتیندا قالیب. یئنی آپاریلمیش قازینتی‌لاردا کشف اولونان اثرلر ایسه بو ادعایا ثبوت کیمی گؤرونور. اما میراث فرهنگی ایداره‌سی یئرآلتی شهرین اصلینده تاریخی دیری اولمادیغینی بیلدیریب[11]. سیرخاب قبیریستانلیغینداکی قازینتی‌لار دا عمومی ناراضیلیق‌لارا سبب اولوب. محرم محمدزاده کئچمیش تبریز شهر شوراسینین عضوو 1399-جو ایلین اردیبهشت آییندا بو حاقدا کسکین ایفاده‌لرله چیخیش ائتمیشدیر[12]. او، گله‌جک نسل‌لرین بیزدن قازینتی‌لاردا تاپیلان اشیالار حاقدا سوروشاجاقلارینی دئیه‌رک، تاپیلان سوموکلرین گئجه ایله تبریزدن چیخاریلماسینی شوبهه‌لنمه‌یه اساس کیمی اورتایا قویموشدو. بو ایسه اون ایل‌لرله داوام ائد‌ن بو لاییحه‌نین یئکونلاشماسینا تکجه بودجه‌دن آز پولون آیریلماسینین سبب اولمادیغینی، بورادا هم ده بعضی گیزلی مقام‌لارین دا اولدوغونو ثبوت ائدیر.
قایناق:
