منا حیدری‌نین وحشیجه‌سینه غیرت و ناموس اوستونده اوشاق ایکن باشینین کسیلدیگی گون‌لرین شوکونو کئچیررکن مؤلفی رامین جهانگیرزاده، رئژیسسورو حسن شیخ‌زاده اولان “سسیمی آلدی، آپاردی آی-سارا” آدلی تئاتر تاماشاسی صحنه‌یه قویولاجاق.
آذربایجانین شیفاهی خالق ادبیاتینا عایید اولان «سارای» حئکایه‌سی فاجیعه‌لی سئوگی حئکایه‌سینه چئوریلسه ده، اصلینده بو حئکایه خانلیق-رعیت دؤورونده قادین‌لارا قارشی اولان گوج موناسیبت‌لرینین حئکایه‌سیدیر. قادین پاتریارخال(آتاارکیل، پدرسالاری) بیر سیستمده همیشه ناموس و مولکدور. نه سئویلمه‌یه حاقی، نه سئویشمه‌یه ایراده‌سی، نه ده جینسی موناسیبت‌لرینده فعالیتی وار.
“سارای” حئکایه‌سی ایسه فئودالیزم دؤورونده کند حیاتیندا یاشانان مین‌لرله آذربایجانلی قادینین حئکایه‌سیدیر. قیز قاچیرما عنعنه‌سی اولان بیر مدنیتده بو خان‌لار و بی‌لر اوچون گیزلینجه سئودیگی قیزی قاچیرماق دئییل، آچیق-آشکار زوراکیلیقلا هر خوشونا گلدیگی قادینا ال آتماقدیر.
پاتریارخال موناسیبت‌لرده قادین ایلک اولاراق عایله کیشی‌لرینین (آتا، قارداش، ار) مولکو و سونرا طایفه‌نین، ان باشدا ایسه خان‌لارین و بی‌لرین موصادیره ائتمه‌یه حاقی اولدوقلاری مال-مطاع ایمیش. قادینین شخصی ایسته‌یی بیر یانا، همین موناسیبت‌لرین قایدالارینا گؤره اونون ائولی اولوب-اولمادیغی بئله واجیب دئییلمیش و خان ایسته‌یرمیشسه ائولی بیر رعیت قادینینی دا آلیب قاچیرارمیش. بئله بنزر حئکایه‌لری ننه‌لریمیزدن چوخ ائشیتمیشیک.
نه ایسه. سارایی قالارغی ائد‌ن بئله بیر زوراکیلیغا عصیان ائتمه‌سی و تسلیم اولماماسیدیر.
او، اؤز جانینا قییماقلا آشیق ادبیاتیمیزین فاجیعه‌سینه چئوریلدی. البته بعضا بونو خان‌چوبان باخیشییلا روایت ائتسه‌لر ده، او قادین عصیانی‌نین ایزی حتی پاتریارخال بیر آشیق ادبیاتیندان دا سیلینمه‌دی.
“سسیمی آلدی، آپاردی آی-سارا” تاماشاسی بو افسانه‌وی عصیانی یئنیدن روایت ائدیر.
سیموولیک بیر باخیشلا سارایین اؤزونو سولارا آتماسی، اؤز سئوگیسی، ایسته‌یی اوچون موباریزه‌سی، تسلیم اولماماسی و قطعیتینی قوروماسی گؤزل تصویر ائدیلیب.
اصلینده قادین و سو “سارای” حئکایه‌سینده بیر-بیرینه سیخ باغلی اولاراق گؤستریلیب. چای قادین ایراده‌سی‌نین تظاهرو اولماقلا یاناشی، “ائی دلی دالغالی آخار چای، یالواریرام، آل منی بو قارا یئلین الیندن، چالخالانیب، چالخالانان ال‌لرینی اوزات، توت، باس منی باغرینا” میصراع‌لاری اونون ابدیتینه ده سبب اولوب. بئله کی، چای اؤزو ده بوتونلوکله قادینا قوووشوب، سونرا قادین اولاراق یئنیدن حیاتیمیزا قاییدیر.
“منی باغرینا باسان چای، هر گون سهنگیمه دولان، هر گون اوز-گؤزومو آی ایشیغییلا بزه‌ین، هر گون منیم غمیمدن تورپاغین یاناغینا سوزولن چای، اؤزومو سنده گؤردوم، گؤزوم سنده آخدی، دالغالاریندا ساچ‌لاریمی هؤردوم، سسیمی سسینه سوزدوم، سوزولدوم”
قادین طبیعتین بیر حیصه‌سی کیمی مرکزی سیاست‌لره گؤره آذربایجان جمعیتینده آشاغی مؤوقعیینه گؤره داها چوخ تضییقه اوغراییر.
قوراقلیق، اورمو گؤلو ایله بیرگه بیر چوخ چای‌لارین قوروماسی و سو پروبلئمی کند حیاتیندا آذربایجان قادینینا دا چتینلیک یارادیب. بؤلگه‌ده‌کی ائکولوژی پروبلئم‌لر اونو اجتماعی-اقتصادی مؤوقعیی ایله باغلی تام سیخینتییا سالیب و حیاتینا تأثیر ائدیب. بئله کی، ایلک دفعه کند قادین‌لارینین (مس: مشکینین کندلرینده) سو ایله باغلی بیرلیکده حرکته کئچمه‌لری ده دفعه‌لرله باش وئریب.
“سارای” حئکایه‌سینی یئنی حیاتیمیزا قایتاران و اونو یئنیدن ایندیکی اجتماعی موناسیبت‌لریمیزین تاریخی یادداشی اولاراق دیللندیرن بو تاماشا هله ده قادینین ظلمه قارشی دیره‌نیشی، گوج قورولوش‌لاریندا ازیلمه‌سینی وورغولاییر.
“سوسدو، سوسدون، سارالدین، سولدون. سوزولدون سؤزلریمدن. سیزا-سیزا سطیرله‌نیب، سارماشیقلاندین. سن سسیمه سوزولرکن، سیندین، سپه‌لندین، سیلدیریم‌لارا. سارالاندین سارایچی‌لارین سارسیدیجی سسیندن، سوسمادین، سارسیتمادی سنی سس‌لر، سارالمادین”
بئله‌لیکله موباریزه اوچون، جینسی موناسیبت‌لرده اؤزونو آشاغی مؤقعدن، مال-مطاع اولماقدان قورتارماق اوچون البته “صاباح سولار، داش اورکلی سو پریسی دوغمالیدیرلار.”
