تبریز کاریکاتور موزه‌سی آذربایجانین هر ایکی تایی‌نین کاریکاتور تاریخیندن بحث ائد‌ن خصوصی بیر موزه‌دیر. گونئی و قوزئی آذربایجانین کاریکاتور تاریخینی ایکی حیصه‌یه بؤلمک مومکون دئییل. چونکی هر ایکی تایدا کاریکاتورون اساسی «موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین نشری ایله قویولوب.
۱۰۰ ایل اول، ۱۹۲۱-جی ایلده «موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین باش رئداکتورو جلیل محمدقولوزاده ژورنالی چاپ ائتدیرمک اوچون عایله‌سی ایله بیرلیکده ۳ آی تهلوکه‌لی یول‌لاردان کئچه‌رک تبریزه گلیب. تبریز موللالاری‌نین اونا قارشی اؤلوم فتواسی وئرمکلرینه باخمایاراق او، گونئی آذربایجانین ان بؤیوک شهری اولان تبریزه کؤچور و ژورنالینی یئنیدن نشر ائتدیرمه‌یه باشلاییر.
عموم‌دونیاکاریکاتور و کاریکاتورچو رسّام‌لار گونونون پوستری
جلیل محمدقولوزاده‌نین تاریخی میسییاسینی و “موللا نصرالدین” ژورنالی‌نین اهمیتینی قیمتلندیرمک اوچون تبریز کاریکاتورچو‌سونون تکلیفی ایله آپرئلین ۷-ی بین‌الخالق کاریکاتور و کاریکاتورچو رسّام‌لار گونو آدلاندیریلیب و بعضی اؤلکه‌لرده هر ایل قئید اولونور.
«موللا نصرالدین» ژورنالی ۱۹۰۶-جی ایلده جلیل محمدقولوزاده طرفیندن تاسیس ائدیلیب. بو ژورنال کاریکاتورلاردان، رئپورتاژلار و ظارافات‌لاردان عبارت ساتیریک هفته‌لیک ژورنال ایدی.
«موللا نصرالدین» ژورنالیندان کاریکاتور – روس‌لار حربی تعلیم‌لر کئچیرلر، ایراندا ایسه بیر موللا اینسان‌لارا خورافات اؤیره‌دیر.
دونیانین ایکینجی بؤیوک کاریکاتور موزه‌سی
قولاق آس، اوغول، گئت موللا نصرالدیندن بیر نسخه آل، اما هئچ کیمه دئمه.
تاریخاً تبریز ایپک یولونون اوزه‌رینده یئرله‌شن اساس شهرلردن بیری اولوب. تبریز، باکی و تیفلیس کیمی دیگر شهرلر غربدن شرقه بیر قاپی رولو اویناییبلار. تبریزین جنوبی قافقازا، عثمانلی ایمپئرییاسینا، تیجارت یول‌لارینا یاخین اولماسی و ائله‌جه ده تبریز اهالیسی‌نین، عثمانلی ایمپئرییاسینداکی تورک‌لر و جنوبی قافقازداکی آذربایجان تورک‌لری ایله اورتاق دیله صاحب اولماسی ایرانداکی شهرلر آراسیندا ایلک اولاراق بورادا مکتبین، قزئتین، مکتبه قدر اوشاق باغچاسی‌نین، تئاتر و کاریکاتورون اساسی‌نین قویولماسینا سبب اولوب.
۲۰۰۷-جی ایلده تبریز اینجه‌صنعت ائوینده یارادیلمیش تبریز کاریکاتور موزه‌سی دونیانین بئش کاریکاتور موزسیندن بیریدیر. ایرانین یگانه کاریکاتور موزه‌سی اولان بو موزه هم ده دونیانین ایکینجی بؤیوک کاریکاتور موزه‌سیدیر. موزه آذربایجان، بئلچیکا، فران‌سا، ایتالییا، سورییا، تورکییه کیمی اؤلکه‌لرین نماینده‌لرینین ایشتیراک ائتدیی دونیا کاریکاتورا موزئیلری رهبرلرینین ایکینجی توپلانتی‌سینا ائو صاحبلیگی ائدیب.
تبریز کاریکاتور موزه‌سی
بورادا دونیانین موختلیف یئرلریندن اولان لاتووسکی، کوزوبورکین، کوراوغلو، کوسوبوکین، کولمئشکینو کیمی دونیانین مشهور کاریکاتورچولاری‌نین ۶۰-دان چوخ اثرین نوماییش اولوندوغو ایکی گالری وار.
تبریز کاریکاتور موزه‌سی
موزه بیر چوخ میللی و بین‌الخالق فئستیوال‌لارا ائو صاحبلیگی ائدیب. بورادا تخمیناً یوز اؤلکه‌دن ایکی مین اوریژینال صنعت اثری آرخیولشدیریلیب.
موللا نصرالدینین تبریزده داوامی
تبریزین “موللا نصرالدین” ژورنالی ایله علاقه‌سی اوزاق ۱۹۲۱-جی ایلده اولسا دا، ژورنالین ۱۹۰۶-جی ایل آپرئلین ۷-ده تیفلیسده ایلک نشر اولوندوغو گون دونیا کاریکاتور فدراسیونونون ایرانداکی نماینده‌سی رحیم بقال اصغری‌نین تکلیفی ایله عموم‌دونیا کاریکاتور گونو آدلاندیریلدی.
تبریز کاریکاتور موزه‌سی‌نین بیناسی
بعضی اؤلکه‌لر ۷ آپرئلی بین‌الخالق کاریکاتور گونو کیمی قئید ائدیرلر. مشهور گونئیلی کاریکاتورچو بقال اصغری حساب ائدیر کی، دونیا اؤلکه‌لری‌نین آپرئلین ۷-نی بین‌الخالق کاریکاتور و کاریکاتورچو رسّام‌لار گونو کیمی قبول ائتمکلری بیر نئچه ایل چکه‌جک.
تبریز کاریکاتور موزه‌سینده “موللا نصرالدین” ژورنالی‌نین پئرسوناژلاریندان بیرینه حصر ائدیلمیش هیکل
موللا نصرالدین تبریزده
جلیل محمدقولوزاده ۱۹۲۱-جی ایلده باکیداکی سیاسی-اجتماعی وضعیته گؤره “موللا نصرالدین” ژورنالینی باکیدا چاپ ائتدیره بیلمه‌دیگی اوچون تبریز شهرینه کؤچور.
قئید ائدک کی، ۱۹۲۰-جی ایلده گونئی آذربایجاندا شیخ محمد خیابانی حاکمیته گلمیشدیر. خیابانی ایراندا کونستیتوسییا(آنایاسا) طرفداری اولان آذربایجانلی لیدئر ایدی و اؤلکه‌ده ایفراط مرکزچیلییه قارشی چیخیردی. جلیل محمدقولوزاده ایله خیابانی آراسیندا یوکسک موناسیبت وار ایدی، چونکی “موللا نصرالدین” ژورنالیندا آزادلیق حرکاتینا دقت آیریلیر و حرکاتین بیاننامه‌لری ده ژورنالدا چاپ ائدیلیردی. بوندان باشقا جلیل محمدقولوزاده‌نین حیات یولداشی حمیده خانیم خاطیره‌لرینده یازیر کی جلیلین عایله‌سی ده گونئیدن قوزئیه ایشله‌مک اوچون کؤچوبلر.
تبریزده «موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین بئشینجی سایی‌نین اوز قابیغی
بیر ایل عرضینده «موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین سککیز سایی تبریزده چاپ اولونوب. بو سای‌لاردا ژورنال تبریزده‌کی آزادلیق حرکاتینا قوشولوب اونو دستکله‌ییب.
«موللا نصرالدین» ژورنالی تبریزین بوتون طبقه‌لریدن اولان اینسان‌لارلا علاقه ساخلاماق اوچون ساده آذربایجان تورکجه‌سینی سئچدیگی اوچون داها دا مشهورلاشدی. گونئیده ساوادلیلیق سوییه‌سی‌نین آشاغی اولدوغونو نظره آلساق، ساوادسیز آودیتورییانی(عمومی اوخوجو) دا جلب ائتمک اوچون ژورنالین کاریکاتورلاری داها دا اهمیتلی ایدی.
«موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین نشری اوچ شهرده-اوّلجه تیفلیس و باکیدا، سونرا ایسه تبریزده – چاپ اولونسا دا دایما روسیه چاری(تزاری)، ایران شاهی آذربایجانداکی سیاسی ائلیتا، موللا نصرالدینین تنقید هدفی اولوب.
«موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین تبریزده‌کی نشری ۲۰-جی عصرده مسلمان دونیاسی‌نین ان مهم و نفوذلو نشرلریندن بیری اولماقلا یاناشی، صنعتده، دینده و سیاستده ده اینقیلابی ایدی.
موللا نصرالدین گئندئر(جینسیت) برابرسیزلیگینه، دینی خورافات‌لارا و گونئی آذربایجانلی‌لارین مدنی آسئمیلاسیونونا قارشی موباریزه آپاریردی. بو، ریسکلی ایدی، چونکی موللالارین، صلاحیتلی‌لرین و ائلیتالارین سوسیال ایستاتوسو و صلاحیت‌لری وار ایدی، اونا گؤره ده اونلاری تنقید ائتمک باها باشا گله بیلردی.
«موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین تبریزده نشر اولونان ایکینجی ساییندا موحافیظه‌کارلارلا (موللالار) ضیالی‌لار آراسیندا اولان قارشی‌دورما گؤستریلیر.
بونا گؤره ده جلیل محمدقولوزاده‌نین حیاتی تهلوکه‌ده ایدی. جلیل تیفلیسده «موللا نصرالدین»-ی نشر ائتدیرنده تبریز و باکی موللالاری «موللا نصرالدین» ژورنالینداکی کاریکاتورلارا گؤره جلیل محمدقولوزاده‌نین اؤلومونو طلب ائد‌ن فتوالار وئریردیلر. حتی بیر دفعه گرجستانین پایتختی تیفلیسده موسلمان بیر شخص جلیلی اؤلدورمک اوچون اونا هوجوم ائتمیشدیر. بونا گؤره ده «موللا نصرالدین» ژورنالینی تبریزده نشر ائتدیرمک ده جلیل اوچون اؤلومجول نتیجه‌یه سبب اولا بیلردی. لاکین او بوندان چکینمه‌یه‌رک اؤز ایشینه داوام ائدیردی.
موللالارین و موحافیظه‌کارلارین اکثریتی معاصیرلیگین علیه‌ینه ایدیلر. اونلار خالق تحصیلی سیستئمینه و هر هانسی بیر معاصرلیک علامتینه قارشی ایدیلر، عینی زاماندا یئنی معاصر تئکنیکا و تکنولوژی حاقیندا دا دئزینفورماسییا(خصوصی مقصدله وئریلن یانلیش اینفورماسییا)لار یاییردیلار.
بو کاریکاتوردا موللا نصرالدین گونئی آذربایجانلی‌لارینین وضعیتینی گؤسترمه‌یه چالیشیب. بورادا قان‌ایچن مخلوقو آیاغیندان چیخارتماغا چالیشان «آذربایجان» تصویر ائدیلیب.
کاریکاتورداکی قان‌ایچن مخلوق مرکزی حکومتی و اونون ال‌آلتی‌لارینی تمثیل ائدیر. آذربایجان دئموکراتیک حرکاتی گونئی آذربایجاندا حاکمیته گلنده بؤلگه سوسیال و اقتصادی جهتدن آغیر وضعیتده ایدی. آذربایجانلی فعال‌لار مرکزی حکومتی گونئی آذربایجاندا پیس ایداره‌چیلیک و یولسوزلوق(فساد)-ا گؤره قیناییردیلار.
بو گون گونئی آذربایجانلی‌لار ایسلام جمهوریتینده یاشاسالار دا، آسیمیلاسیون سیاستی ایله اوزلشسه‌لر ده، تبریزده و آذربایجانین دیگر شهرلرینده کاریکاتور صنعتی اینکیشاف ائدیر. گونئی آذربایجانلی کاریکاتورچولار اؤز کاریکاتورلاریندا ایرانین گونئی آذربایجانلی‌لارا قارشی سیاستینی تنقید ائدیرلر.
تبریزده نشر ائدیلمیش «موللا نصرالدین» ژورنالی‌نین یئددینجی سایی‌نین اوز قابیغی.
