اوشاق‌سالدیرما و آمئریکانین ایکی‌اوزلولویو

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr +

سون گون‌لر خبرلرده آمئریکا بیرلشمیش دؤولت‌لرینده قادین‌لارین اؤز بدن‌لری ایله باغلی حقوق‌لارینی قوروماغا چالیشدیقلارینی گؤروروک. قادین‌لار کوچه‌لره چیخیب «Roe v. Wade» قانونو ایله باغلی، عالی محکمه‌نین گؤزله‌نیلن قرارینا اعتراض ائدیرلر. گلین، «Roe v. Wade» قانونون نه اولدوغونو و لغو ائدیلدیگی تقدیرده بونون آمئریکاداکی قادین‌لاری اینسان حقوق‌لاریندان نئجه محروم ائده‌جه‌یی حاقیندا دانیشاق.

Roe v. Wade  ۱۹۷۳-جو ایلده حامیله‌لیگین بیرینجی اوچ‌آییند‌ا اوشاق‌سالدیرما حقوقونو قورویان قراردیر. آمئریکا فئدئرال بیر حکومت اولدوغونا گؤره و بو قرار آمئریکا تورپاق‌لاری اوزه‌رینده‌کی ان یوکسک محکمه اولان عالی محکمه (Supreme Court) طرفیندن وئریلدیگی اوچون بو قرار بوتون آمئریکا ایالت‌لرینه مجبوری تأثیر گؤستریر. بو قانون ۷-۲ سسی ایله قبول ائدیلیب و آمئریکاداکی بوتون آشاغی محکمه‌لر بو قرارا تابع اولمالیدیرلار.

آبورت (اوشاق‌سالما، بالاسالما، اوشاق‌سالدیرما، سقط‌) حامیله‌لییه سون وئرن طیببی پروسه‌دور(روش)-دور. بو، میلیون‌لارلا قادین، قیز و حامیله قالا بیله‌جک دیگر اینسان‌لار اوچون اساس بیر ساغلاملیق احتیاجیدیر. تجروبه‌لی طیبب ایشچیسی طرفیندن تمیز و بهداشتی شراییطده حیاتا کئچیریلدیکده، اوشاق‌سالدیرما مؤوجود اولان ان تهلوکه‌سیز طیببی پروسه‌دورلاردان بیریدیر. قئید ائتمک لازیمدیر کی اوشاق‌سالما پروسه‌دورلاری‌نین چوخوندا، اورتادا بیر اوشاق یوخدور.

بو پروسه‌دورلار ایستاتیستیک(آماری) اولاراق ان چوخ بیرینجی اوچ‌آیدا، سونرا ایسه اساساً ایکینجی اوچ‌آیدا اولور. قادین بدنینده‌کی دؤلون (جنین، مایا) و ائله‌جه ده اؤز بدنی‌نین صاحیبی‌دیر. و اوشاق دؤلو ایله باغلی قرار وئرمک قادینین اینسانی، رئپرودوکتیو (اوره‌مه، تولید مثل) و فیزیکی حقوقودور. نئجه کی ساغلام قیدالانما و ایدمان ایله بدنیمیزی قورویا بیلمک، بدنیمیزی دؤیمه و یا پلاستیک عملیاتلا دییشدیرمه حاقیمیز وار، و حتی سیقارئت، ایچکی و یا فست فود کیمی یئمک واسیطه‌لری ایله بدنیمیزه ضرر وئرمک حاقیمیز وار، بورادا قادین‌لارین اؤز بدن‌لری ایله باغلی ایسته‌نیلن قراری وئرمک حقوقو اولمالیدیر.

اوچونجو اوچ‌آیدا آبورت‌لار چوخ واخت یالنیز آنا اوچون ریسک اولدوقدا ائدیلیر. چونکو، هله دوغولمامیش و یا وارلیغینی درک ائتمه‌ین بیر جانلیدانسا، یاشایان، شعورلو اینسانی قوروماق حکومتین و حکیمین وظیفه‌سی‌دیر. بو، حکومته گوج وئرن سوسیال موقاویله‌نین بیر حیصه‌سیدیر.

بوندان علاوه آبورت بیر سوسیال عدالت مسئله‌سیدیر. اوشاق‌سالدیرما قانونی اولمایاندا، بو پروسئسی دایاندیرمیر، تام عکسینه اونو اؤلوم-قالیم مسئله‌سی ائدیر. بین‌الخالق عفو تشکیلاتی‌نین حسابلامالارینا گؤره، هر ایل ۲۵ میلیون تهلوکه‌لی آبورت ائدیلیر. حکومت‌لر قادین‌لارین بو حقوقونو الیندن آلاندا، اینسان‌لار گیزلی، تهلوکه‌لی آبورت‌لارا باش وورورلار. خصوصیله ده گنج قیزلار، سیاحت ائده بیلمه‌ینلر، کاسیب‌لار و آزلیق‌لار بوندان ان چوخ تأثیرله‌نیرلر. آمئریکا بیرلشمیش دؤولت‌لرینده بو او دئمکدیر کی، آغ‌دریلی قادین‌لارین هله ده تهلوکه‌سیز آبورت ائتمک ایمکانی اولاجاق چونکی آغ قادین‌لار ائکونومیک و سوسیال جهتدن داها یاخشی وضعیتده‌دیرلر. آنجاق رنگلی قادین‌لار، یئرلی قادین‌لار، موهاجیر قادین‌لار، و علیل قادین‌لار اوچون بو یا زورلا حامیله‌لیک، یا دا پئشه‌کار اولمایان، تمیز اولمایان، بیر یئرآلتی ماماچا طرفیندن ائدیله‌جک اولان یوکسک ریسکلی و اوزون حبس جزاسی تهلوکه‌سی اولان بو پروسه‌دور آراسیندا قرار وئرمه‌یه مجبور قالاجاقلار.

بیرلشمیش دؤولت‌لرده بونو دستکله‌ین اینسان‌لار وارلی، خریستیان، موحافیظه‌کار ایجماع‌لاردیر و اونلار اؤز فردی فیکیرلرینی پلورال جمعیته قبول ائتدیرمه‌یه چالیشیرلار. عالی محکمه‌نین عضولرینه نظره سالساق، قادین‌لار اوچون قرار وئرن بیر اوووج کیشیدیر (۶ کیشی، ۳ قادین). بو قادین‌لارین هامیسی آغ دریلیدیر و اونلاردان، ایمی کنی برت-ین ساغ، خریستیان، و آغ اوستونلوکچو (white supremacist) قروپ‌لارلا چوخ یاخشی علاقه‌لری وار.

بورادا گؤردویوموز بیرلشمیش دؤولت‌لر حکومتی‌نین ایکی‌اوزلولویودور. «کووید» دؤورو بویونجا، آمئریکا حکومتی ماسکالار تاخماق و کووید پئیوندی اولماق حاقیندا دانیشارکن، اینسان‌لارا “منیم بدنیم، منیم حقوق‌لاریم” دئمه‌یه ایجازه وئردی. لاکین ایندی، آخماق و غیر علمی بیر حکمون ایجراسینا ایمکان وئریر، کی بو باخیش جمعیتین کیچیک بیر قیسمی‌نین دینی باخیش‌لارینا اساسلانیر. ایمکانلی قادین‌لارا سورروقات(عوض ائتمه، بدل) آنالیق ایجازه‌سینی وئریر، آنجاق تجاووزه اوغرایان ۱۸ یاشیندا بیر قیزا آبورت ایجازه‌سینی وئرمیر. اونلار حتی طیببی سبب‌لره گؤره حامیله‌لیگین دایاندیریلماسینا دا ایجازه وئرمیرلر. اگر « Roe v. Wade» قانونو گؤتورولسه آمئریکانین جنوب دؤولت‌لرین‌ده، بیرینه تجاووز ائتمه‌یین قارشیلیغیندا اولان حبس جزاسی، آبورت ائد‌نلره قارشی تطبیق اولونان حبس جزاسیندان داها آز اولاجاق.

بو قانونا قارشی اولانلار همیشه بو آرقومئنتی گتیریرلر کی، سیز اوشاغی دونیایا گتیریب اوشاق ائوینه وئرین. جمعیتده اونلاری اؤولادلیغا گؤتوره‌جک اینسان‌لار وار. رئاللیغا باخاندا، ایسه بیز گؤروروک کی، میلیون‌لارلا اوشاق هله ده اوشاق ائولرینده اؤولادلیغا گؤتورولمه‌یی گؤزله‌ییرلر. بوندان باشقا اؤولادلیغا گؤتورولمک ده همیشه یاخشی سئچیم یولو دئییل. بعضا بیز اؤولادلیغا گؤتورولن‌لرین پیس عایله‌لره دوشدوکلرینی، تجاووزه، پسیخولوژی و فیزیکی زوراکیلیغا معروض قالدیقلارینی، سئوگیسیز یاشاماغا مجبور اولدوقلارینی دا گؤروروک.

بورادا بؤیوک و آشکار بیر منطیق پروبلئمی وار. قادین‌لار آبورتا اینانمیرلارسا، آبورتا مجبور ائدیلمیرلر. بو، اونلارین فردی حقوقودور. لاکین او قادین‌لار کی طیببی، ایقتصادی و یا ساده‌جه باشقا بیر اینسانین مسئولیتینی آلماغا حاضیر اولمادیقلاری اوچون آبورت ائتمک ایسته‌ییرلرسه، عؤمورلری‌نین سونونا قدر بونونلا یاشاماغا مجبور اولورلار. بیز دریندن باخیب سوروشمالی‌ییق کی، دؤولت اوچون قادین‌لارین بدن‌لرینی کونترول ائتمک نیه بو قدر واجیبدیر؟ قادین‌لارین اؤز بدن‌لری حاقیندا قرار وئره بیلمه‌مه‌سی کیمه و نییه صرف ائدیر؟

Paylaş.

Müəllif haqqında

تورکان بوزکورت

Şərhlər bağlıdır.