بو مقاله، ۲۰۱۹-جو ایلین ایول آیینین ۱۸-ده «اشلی کراسمن» طرفیندن «ThoughtCo» سایتیندا درج ائدیلمیشدیر و متن اتکیازی ترجومه قروپو طرفیندن آذربایجان تورکجهسینه ترجومه ائدیلمیشدیر.
یوخسوللوق، اساساً ساغ قالماق اوچون واجیب اولان و یا اینسانین یاشادیغی یئر اوچون گؤزلهنیلن مینیموم حیات ایستانداردلارینی قارشیلاماق اوچون لازیم اولان منابعین چاتیشمازلیغی ایله کاراکتئریزه اولونان سوسیال بیر وضعیتدیر. یوخسوللوغو معین ائدن گلیر سوییهسی یئردن یئره دییشیر، بونا گؤره ده سوسیالوگییا اوزره عالیملر یوخسوللوغو ان یاخشی قیدا، گئییم و سیغیناجاغا چیخیشین اولماماسی کیمی مؤوجودلوق شرطلری ایله معین ائتدیریله بیلهجهیینه اینانیرلار. یوخسوللوقدا اولان اینسانلار عادتا داواملی آجلیق و یا آجلیقدان اؤلمک، کیفایت قدر و یا هئچ اولمایان تحصیل و صحییه خیدمتی آلماماق کیمی وضعیتلرله قارشیلاشیلیر و عادتا جمعیتین اساس مرکزیندن اوزاقلاشدیریلیر.
یوخسوللوق قلوبال میقیاسدا و میللتلر داخیلینده مادی احتیاطلارین و ثروتلرین غیربرابر پایلانماسینین نتیجهسیدیر. سوسیولوقلار بونو گلیر و ثروتین غیربرابر بؤلگوسو، غرب جمعیتلرینین صنایعسیزلشمهسی و قلوبال کاپیتالیزمین ایستیثمارچی تاسیرلرینین سوسیال بیر وضعیتی کیمی گؤرورلر.
یوخسوللوق فورصت برابرلیگینه اساسلانان بیر سوسیال وضعیت دئییل. دونیادا و آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده قادینلار، اوشاقلار و رنگلی اینسانلار آغدریلی کیشیلره نیسبتا یوخسوللوقدان داها چوخ اذیت چکیرلر. بو تصویر یوخسوللوغون عمومی آنلاییشینی تقدیم ائتسه ده، سوسیولوقلار اونون بیر نئچه فرقلی نؤعونو تانیییرلار.
یوخسوللوغون نؤعلری
موطلق یوخسوللوق: اینسانلارین چوخونون یوخسوللوق دئدیکده آغلینا گلن شئی موطلق یوخسوللوقدور، خصوصاً ده بو بارهده قلوبال سوییهده دوشونولدویو زامان. بو، ان اساس یاشاییش ایستانداردلارینا جاواب وئرمک اوچون طلب اولونان منابعین و واسیطهلرین چاتیشمازلیغی کیمی معین ائدیلیر. موطلق یوخسوللوق قیدا، گئییم و سیغیناجاغا چیخیشین اولماماسی ایله کاراکتئریزه اولونور. بو نؤع یوخسوللوغون خصوصیتلری یئردن یئره دییشمیر.
نیسبی یوخسوللوق: اینسانین یاشادیغی سوسیال و ایقتیصادی کونتئکستدن آسیلی اولدوغو اوچون یئردن یئره فرقلی شکیلده تعریف ائدیلیر. نیسبی یوخسوللوق او زامان یارانیر کی، اینسانین یاشادیغی جمعیتده نرمال حساب ائدیلن مینیموم حیات سوییهسینی تامین ائتمک اوچون طلب اولونان واسیطه و منابعی تامین ائده بیلمیر. دونیانین بیر چوخ حیصهسینده، مثلاً، ائوده سو بوروسو سیستئمی زنگینلیک علامتی کیمی قبول اولونور، لاکین صنایع جمعیتلرینده بو، عادی بیر حال حساب اولونور و ائوده سو بوروسو سیستئمینین اولماماسی یوخسوللوق علامتی کیمی قبول ائدیلیر.
گلیر یوخسوللوغو: آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده فئدرال حکومت طرفیندن اؤلچولن و آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلری سرشماریسی طرفیندن سندلشدیریلن یوخسوللوق نؤعودور. بو، بیر عایلهنین عضولرینین اساس حیات ایستانداردلارینا نایل اولماسی اوچون ضروری حساب ائدیلن معین میللی مینیموم گلیری قارشیلایا بیلمهدیگی زامان مؤوجود اولور. قلوبال میقیاسدا یوخسوللوغو معین ائتمک اوچون ایستیفاده اولونان رقم گوندهلیک ۲ دلاردان آز گلیرله یاشاماقدیر. آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده گلیر یوخسوللوغو ائو تصروفاتینین اؤلچوسو و ائودهکی اوشاقلارین سایی ایله معین ائدیلیر، بونا گؤره ده هامی اوچون یوخسوللوغو معین ائدن ثابت گلیر سوییهسی یوخدور. آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلری سرشماریسینه گؤره، تک یاشایان بیر اینسان اوچون یوخسوللوق حدی ایللیک ۱۲.۳۳۱ دلار ایدی. بیرلیکده یاشایان ایکی یئتکین اوچون بو رقم ۱۵.۸۷۱ دلار، ایکی یئتکین و بیر اوشاق اوچون ایسه ۱۶.۳۳۷ دلار ایدی.
دؤوری یوخسوللوق: یوخسوللوغون گئنیش یاییلدیغی، لاکین مدتینین محدود اولدوغو بیر وضعیتدیر. بو نؤع یوخسوللوق عادتا جمعیتی داغیدان معین حادثهلرله باغلیدیر، مثلاً، موحاریبه، ایقتیصادی بحران و یا تنزل، همچینین قیدا و دیگر منابعین بؤلوشدورولمهسینی انگللهین طبیعی حادثهلر و یا فلاکتلر. مثلاً، آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده ۲۰۰۸-جی ایلدن باشلایان بؤیوک تنزل دؤورونده یوخسوللوق سوییهسی آرتمیش، ۲۰۱۰-جو ایلدن سونرا ایسه آزالمیشدیر. بو، ایقتیصادی بیر حادثهنین داها مفرط یوخسوللوق دؤورو یاراتدیغی بیر حالدیر و بو دؤورون مدتی تخمیناً اوچ ایل اولموشدور.
کوللئکتیو یوخسوللوق: جمعیتین بوتون بیر حیصهسینی و یا همین جمعیت داخیلیندهکی بیر آلت قروپو احاطه ائدن اساس منابعین گئنیش یاییلمیش چاتیشمازلیغیدیر. بو نؤع یوخسوللوق نسیللر بویو داوام ائدیر. بو، کئچمیشده موستملکه اولموش یئرلرده، تئز-تئز موحاریبه شرایطینده اولان یئرلرده و قلوبال تیجارتده ایشتیراکدان کناردا قالمیش و یا آغیر شکیلده ایستیثمار اولونموش یئرلرده، او جملهدن آسیانین بعضی حیصهلرینده، اورتا شرقده، آفریقانین چوخ حیصهسینده و مرکزی و جنوبی آمئریکانین بعضی حیصهلرینده یایغیندیر.
جمعلنمیش کوللئکتیو یوخسوللوق: یوخاریدا تصویر ائدیلن کوللئکتیو یوخسوللوغون جمعیت داخیلینده خصوصی آلت قروپلار طرفیندن یاشاندیغی و یا صنایعنین، یاخشی معاشلی ایشلرین اولمادیغی و تزه ائلهجه ده ساغلام قیدایا چیخیشین چاتیشمادیغی معین ایجماعلاردا و یا بؤلگهلرده جمعلشدیگی زامان باش وئریر. مثلاً، آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده مئتروپولیتن بؤلگهلرده یوخسوللوق همین بؤلگهلرین اساس شهرلرینده و تئز-تئز ده شهرلرین معین محلهلرینده جمعلهنیر.
معین وضعیت (Case) یوخسوللوغو: منابعین چاتیشماز اولمادیغی و اطرافداکیلار عمومیتله یاخشی یاشادیغی حالدا، بیر شخص و یا عایلهنین اساس احتیاجلارینی قارشیلاماق اوچون لازیم اولان منابعی تامین ائده بیلمهدیگی زامان باش وئریر. معین وضعیت یوخسوللوغو ایشین غفیل ایتیریلمهسی، ایشلهمک قابیلیتینین اولماماسی و یا یارالانما و یا خستهلیک نتیجهسینده یارانا بیلر. ایلک باخیشدان فردی بیر وضعیت کیمی گؤرونسه ده، اصلینده بو سوسیال بیر وضعیتدیر، چونکی ایقتیصادی تهلوکهسیزلیک شبکهلری تامین ائدن جمعیتلرده باش وئرمه احتیمالی آزدیر.
وارلیق (دارایی) یوخسوللوغو: گلیر یوخسوللوغوندان و دیگر فورمالاریندان داها گئنیش یاییلمیشدیر. بو، بیر شخص و یا عایلهنین اوچ آی عرضینده یاشاماق اوچون کیفایت قدر وار-دؤولت (املاک، سرمایهلر و یا ساخلانیلان پول شکلینده) صاحبی اولماماسی حالیندا اورتایا چیخیر. اصلینده، آمئریکا بیرلشمیش دؤولتلرینده بو گون یاشایان بیر چوخ اینسان وارلیق یوخسوللوغوندا یاشاییر. اونلار ایشلهدیکلری مدتده یوخسول اولماسالار دا، معاشلاری دایانسا درحال یوخسوللوغا دوشه بیلرلر.